Özet:
Bu çalışma kapsamında incelenen Topkapı Sarayı Mutfakları, sarayın ikinci avlusunun güneydoğu cephesini sınırlayan revakların arkasında yer almaktadır. Konumu ve büyüklüğü ile sarayın Marmara Denizi yönündeki silüetinde etkileyici bir görünüme sahip olan saray mutfakları, pişirme mekanlarının saray şemasındaki önemini vurgulayan bir mimari kimliğe sahip olmakla birlikte, Sultan'ın cömertliğinin saray mimarisine yansımış bir göstergesi niteliğindedir.Günümüzde Topkapı Sarayı Müzesi'nin bir bölümü olan ve bakır mutfak eşyaları ile değerli porselenleri sergileme amacıyla kullanılan Topkapı Sarayı Mutfakları, II. Mehmed döneminde inşa edilmesinden, 19. yy. ortalarında devlet yönetiminin Dolmabahçe Sarayı'na taşınmasına kadar her gün binlerce kişi için yemek ve tatlıların hazırlandığı büyük bir yapı topluluğudur. Bu yapı topluluğu içinde mutfak personeline ait koğuşlar, kiler, yağhane ve mutfak gereçleri deposu gibi pek çok yapı bulunmakla birlikte, bu çalışma kapsamında yalnızca asıl mutfak binası ve Şekerciler Mescidi incelenmiştir.Hazırlanan çalışma kapsamında, tezin amacından bahseden giriş bölümünün ardından, ikinci bölümde Topkapı Sarayı Mutfakları'nın mimari biçimleniş sürecine zemin hazırlayan 15. yy'a ait diğer Osmanlı Saray Mutfakları incelenmiştir. Üçüncü bölümde ayrıntılı mekan tanımlamaları yapılarak, yapıda kullanılan malzeme ve yapım teknikleri incelenmiş, rölövesi, malzeme ve dönem analizleri hazırlanarak yapının mevcut durumunun belgelenmesi tamamlanmıştır. Dördüncü bölümde, başta arşiv belgeleri olmak üzere, yazılı ve görsel kaynaklardan ve üçüncü bölümde detaylı bir şekilde bahsedilmiş olan yapıda bulunan izlerden yararlanılarak üç farklı döneme ait restitüsyon önerisi hazırlanmıştır. Beşinci bölümde, bu çalışmanın hazırlanması sırasında devam eden restorasyon çalışmasından ve yapılan müdahalelerden bahsedilmiş, restorasyon sonrasında çözümlenemeyen sorunlar belirtilmiştir. Altıncı ve son bölümde ise, hazırlanan bu çalışmanın değerlendirmesi yapılmıştır.
