Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan konuşma becerisi etkinliklerinin Avrupa dil gelişim dosyası doğrultusunda değerlendirilmesi

Abstract

Başlıca hedeflerinden biri, Avrupa ülkelerindeki farklı kültürler arasında ortak bir anlayış geliştirmek olan Avrupa Konseyi, dil öğreten ve öğrenenlere yardımcı olmak amacıyla Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni ve uygulaması niteliğindeki Avrupa Dil Gelişim Dosyası'nı önermektedir. ADGD "kişisel dil başarıları" başlığı altında, dört dil becerisi öneri düzeyleri için öngörülen yeterlilik tanımları içermektedir. Bu çalışmada Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan konuşma becerisi etkinliklerinin ADGD yeterlilik tanımlarına uygunluğu değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında doküman olarak; Temel (A1-A2), orta (B1-B2) ve ileri düzey (C1) İstanbul Yabancılar İçin Türkçe, Gazi Yabancılar İçin Türkçe, Yedi İklim Türkçe ve Yeni Hitit ders kitapları incelenerek konuşma becerisi etkinlikleri saptanmış ve ADGD yeterlilik tanımlarına göre sınıflandırılmıştır. Elde edilen veriler betimsel çözümleme tekniklerinden frekans yüzde analizi uygulanarak çözümlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu oluşturan 2016-2017 öğretim döneminde Yıldız Teknik Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi TÖMER'lerde ve İstanbul Üniversitesi DİLMER'de çalışan okutmanlar ve hazırlık sınıfı öğrencileri ile ders kitaplarında yer alan konuşma becerisi etkinliklerine ilişkin odak grup görüşmesi yapılmıştır. Odak grup görüşmesi söz konusu kitaplardaki konuşma etkinliklerinin içerik ve dağılımı, günlük hayata ve akademik hayata katkılarına yönelik 5 sorudan oluşmaktadır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Bu çalışma nitel ve nicel verilerle desteklenmiş betimsel bir çalışmadır. Elde edilen bulgular yabancılara Türkçe öğretim ders kitaplarında yer alan konuşma becerisi etkinliklerinin ADGD yeterlilik ölçütlerine paralellik göstermekle birlikte eğitsel ve mesleki alan ile ilgili etkinliklerin yetersiz olduğu saptanmıştır. Ayrıca, konuşma becerisi etkinliklerinin günlük hayata katkısının yeterli olduğu ancak akademik hayata yönelik yeterli katkı sağlamadığı sonucu elde edilmiştir.