Kar amacı gütmeyen kuruluşlarda gönüllü çalışmanın kariyer geçişine etkileri: Avrupa Gönüllü Hizmeti örneği

Abstract

Bireysel beklentilerin hayatın her alanında olduğu gibi iş hayatında da ağırlık kazandığı günümüz iş koşullarında; organizasyon içerisindeki görevlerine, pozisyonlarına ve hatta mesleklerine karşı memnuniyetsizlik yaşayan geniş bir çalışan kitlesi ortaya çıkarmıştır. Bu noktada kariyer geçişi; yaşanan kariyer değişimlerinde birbirini takip eden kariyer durumları olarak tanımlanmaktadır. Kariyerlerinin başlangıç aşamalarındaki iyi eğitimli çalışanların; kariyer geçiş kararı vermeleri ve süreci doğru bir şekilde yönetmeleri açısından boşluk yıl uygulamalarının; mevcut durumun analiz edilmesi, olası geçiş ihtimallerinin ve sonuçlarının değerlendirilmesi, kariyer geçişine yardımcı yeni yetenekler kazanılması gibi olumlu etkileri olduğu iddia edilmektedir. Çalışmanın ana amacı; kariyer geçiş sürecine giren genç profesyonellerin gönüllülük faaliyetleri süresince elde ettikleri yetenek kazanımları sonrasında kariyerlerindeki değişimleri incelemektir. Bu doğrultuda, ön lisans veya lisans eğitimlerinin ardından, akademik eğitimini aldığı alanda çalışmaya başlayan fakat daha sonrasında kişisel ve mesleki tatminsizlikler dolayısıyla iş hayatlarına ara verip, yurt dışında kar amacı gütmeyen kurumlarda gönüllü olarak çalışan kişilerin, bu süreç içerisindeki kazanımları ve profesyonel yaşama dönüşleri incelenmektedir. Çalışmada boşluk yılın sebepleri, kariyer geçişinin güdüleyicileri, boşluk yıl sürecindeki kazanımlar ve süreç sonunda yapılan kariyer geçişi incelenmektedir. Araştırmanın örneklemi, Avrupa Gönüllü Hizmeti projelerinde 4 ile 12 ay arasında görev alan profesyoneller arasından seçilmiştir. Veri toplama aşamasında belirlenen kriterler çerçevesinde oluşturulan 17 kişilik çalışma grubuyla yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Mevcut literatür doğrultusunda yapılan mülakat analizlerinin sonucunda; kar amacı gütmeyen kuruluşlarda gönüllülük faaliyetlerine katılım sonucu elde edilen kazanımların kariyer geçiş sürecine olumlu katkı sağladığı bulgusuna ulaşılmıştır. Geçişlerin, temelde; iş-kişilik uyumsuzlukları, yüksek kariyer motivasyonuna sahip çalışanların tatmin edilemeyen beklentileri, Türkiye’deki örgütsel yapıların Y kuşağının beklentilerine cevap verememesi gibi nedenlerle ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Gönüllülük faaliyetine katılımın sonrasında ise bireylerin yabancı dil yeterliliklerinin arttığı, çok uluslu bir çevrede yaşama ve çalışma tecrübesi edinildiği, kişilerin kariyerleriyle alakalı fikirlerinin netleştiği bulunmuştur. Gerçekleştirilen geçişlerin çoğunlukla meslek değişimi şeklinde gerçekleştirildiği de görülmüştür.