Özet:
21. yüzyıl okulları, yeni nesil okullar olarak tanımlanmaktadır. Son yıllarda eğitim biliminde yeni nesil okullarla ilgili yapılan çalışmalar mimarlık disiplininin katkılarıyla birlikte oluşturulmaktadır. Yeni nesil okullarda öğrenme ortamı sınıflarla sınırlandırılamaz. Öğrenme odaklı öğrenme yaklaşımlarına göre, çocuklar için öğrenme sürecini etkileyen her ortam öğrenme ortamıdır. Bu bağlamda “öğrenme ortamı” kavramının benimsenen anlayışın ötesinde yeni bir bakış açısıyla algılanması gerekmektedir.
Çalışma kapsamında incelenen okul tasarım kılavuzlarında okulların ve öğrenme odaklı öğrenme ortamlarının tasarımına ilişkin ilkeler bulunmamaktadır. Bu kılavuzlara MEB’in oluşturduğu “Eğitim Yapıları Asgari Tasarım Standartları Kılavuzu” dahildir. Bu çalışmanın amacı, yeni nesil ilkokullarda öğrenme ortamı kavramını sorgulamak, yeni nesil okulların ve öğrenme ortamlarının tasarımına ilişkin mimarlara, tasarımcılara kılavuz olacak, MEB tasarım kılavuzuna destek olacak bir tasarım destek kılavuzu oluşturmaktır.
Çalışmada, öğrenme odaklı farklı öğrenme yaklaşımları/ortamları ve okul tasarım kılavuzları irdelenmiştir. Çalışma kapsamı, ilkokulun çocuğun hayatındaki yeri ve önemi vurgulanarak ilkokullarla sınırlandırılmıştır. Çalışma kapsamında mevcut ve yıkılıp yerine yenisi inşa edilen devlet okullarındaki eğitimci ve idarecilerle görüşmeler yapılarak sorun tespitleri yapılmıştır. Literatür araştırmasının yorumlanması ve yapılan
görüşmelerin analizinin sonuçlarından belirlenen anahtar kodlarla tasarım destek kılavuzunun ilkeleri oluşturulmuştur. Tasarım destek kılavuzuyla yeni nesil ilkokulların tasarımı ve öğrenme ortamı kavramına yeni bir bakış açısı kazandırılmış; mimarlara, tasarımcılara, eğitimci ve yöneticilere rehber olacak bir veri tabanı hazırlanmıştır.
