Abstract:
Kaliteli bir yaşam için temel bileşenlerden biri konuttur ve bu sebeple, kişilerin konutlarından duydukları memnuniyet, yaşam kalitelerinin artmasına sebep olur. Kişiler daha iyi bir konutta yaşamak için sürekli bir arayış içinde olup, gönüllü olarak hareket halindedirler. Kimi zaman ise bu hareketlilik, kişinin kendi rızasıyla değil mecbur kalması sebebiyle gerçekleşir. Ülkemizde en çok "yeniden imar" (redevelopment) projeleri olarak gözlemlenen kentsel dönüşüm ya da "kentsel başkalaşım" süreçlerinde; kişilerin yaşam alanları yıkılmakta, kişiler kendilerini ait hissetmedikleri bir konut alanında yaşamaya mecbur kalmakta ya da uzun süredir benimsemiş oldukları ve aidiyet duydukları yaşam alanını terk etmek zorunda bırakılmaktadırlar. Bu süreçte sadece fiziksel değil mahallenin sosyal dokusunda da önemli değişiklikler gözlemlenmektedir. Kentsel dönüşüm alanında yaşanan bu ani ve köklü fiziksel ve sosyal değişiklik pek çok sorunu da beraberinde getirmektedir. Konut alanı dönüşüm sürecinden olumlu ya da olumsuz etkilenen konut kullanıcıları için bu süreç; yaşam kalitesi ve konut memnuniyeti bağlamında önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Bu süreçte kullanıcıların değişen konut ve çevresi kalitesi ve memnuniyet algısı tez çalışmasının ele aldığı problemdir. Tezde; kalite, memnuniyet, konut kullanıcısı hareketliliği ve kentsel dönüşüm kavramlarının literatür araştırması ile ele alınmasının ardından, bu kavramlar İstanbul'da kentsel dönüşüm uygulaması kapsamında olan araştırma alanının konut kullanıcıları üzerinden ampirik bir çalışmaya taşınmıştır. Araştırma alanı olarak seçilen Sarıgöl Kentsel Dönüşüm Alanı'nda farklı konut kullanıcısı hareketliliği gerçekleştiren grupların kalite ve memnuniyet değerlendirmeleri yapılmıştır. Enterdisipliner bir çalışma olması sebebiyle alan araştırmasının kurgusu karma araştırma yöntemi ile nicel ve nitel olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilecek biçimde planlanmıştır. Alan araştırmasından çıkan veriler literatür araştırması ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Kentsel dönüşüm sürecinde konut kullanıcısı hareketliliğine göre tanımlanan grupların dönüşüm sonrasında alanın fiziksel koşullarından memnun olduğu ancak sosyal çevre yapısından memnuniyetsizlik duyduğu ortaya çıkmıştır. Bu süreçte kişilerin konut memnuniyeti düzeylerinin hangi kriterler üzerinde şekillendiği ve yoğunlukların ne şekilde olduğunun ortaya konulmasının ardından bunların nasıl değerlendirilmesi gerektiği tartışılmıştır.
