Architectural design has a special position in architecture education. It is the main and most effective study area to develop architecture student’s design skill and knowledge. In the architectural design, designer focuses more on the conceptual stage of design. This stage is different from other phases of design process and provides fields that designer manipulates the design problem and generates and explores new ideas. Early stage of design generally begins with sketches and diagrams (referred to as traditional media) to explore ideas and solutions. The freehand sketch plays important role in design process by facilitating problem solving, generating ideas and externalizing them. The ambiguity and vagueness of conventional freehand sketching can be a source of creativity.
Nowadays, with the advances in digital technology, there are attempts to integrate digital tools with the early phases of design in order to make a digital design media in the architectural education. Recent developments in CAAD software shows a shift in focus toward conceptual design interface; but these tools have not developed and still fail to offer an appropriate design environment for sketching. Therefore, the application of digital tools has created debates among design instructors and researchers; the main point of these discussions is that computer software may impede the creative behaviors and this can lead to poor and non-creative design by students. So can be concluded that, architectural education in application of digital tools in the early design stages are facing problems and challenges especially regarding creativity.
This study focuses on conceptual design process and aims: firstly, to find out the relationship between conventional sketching and creativity, the current status of digital sketching and interface and whether it can replace traditional sketching in educational context. In experimental study, the digital based sketching is compared and evaluated with pen and paper sketching from creativity point of view via protocol analysis method and linkography, and whether it can enhance the creativity of students.
The findings emphasis on the strong relationship between creativity and conventional sketching method and show that there are attempts to create design interface to simulate pen and paper sketching features at digital medium for support creative design. As a conclusion, the findings of the empirical study also stressed out that designers in pen and paper sketching had richer design process and more opportunities for idea generation versus the digital sessions, and consequently they had more creative and productive design process. However, digital sketching depending on its nature can enable designers to make interconnectivity of ideas and create the number of different ideas, if they have sufficient experience and skills in digital sketching software.
Mimari tasarım, mimarlık eğitiminde özel bir konuma sahiptir. Mimarlık öğrencisinin tasarım becerisini ve bilgisini geliştirmek için temel ve en etkili çalışma alanıdır. Mimari Tasarım sürecinde tasarımcılar, tasarım sürecinin erken evreleri ve ya kavramsal tasarım üzerine odaklanırlar. Bu evre, tasarım sürecinin diğer evrelerinden farklıdır ve tasarımcının tasarım problemini manipüle ettiği, yeni fikirler ürettiği ve araştırdığı alanları kapsamaktadır. Fikirleri geliştirmek ve çözümler üretmek için bu evre genellikle eskiz ve şemalar (özellikle geleneksel ortam kaynaklı) ile başlamaktadır. El eskizleri, problem çözmeyi kolaylaştırmak üzere üretilen fikirleri ifade etme aracı olarak tasarım sürecinde önemli rol oynamaktadır. Bu anlamda geleneksel bir ifade biçimi olan serbest el eskizinin belirsizliği bir yaratıcılık kaynağı olabilmektedir.
Günümüzde dijital teknolojilerdeki gelişmeler ile, mimarlık eğitimde bir dijital tasarım ortamı oluşturmak ve dijital araçların kavramsal tasarım ile bütünleştirilmesi girişimleri ortaya çıkmıştır. CAAD yazılımındaki son gelişmeler, kavramsal tasarım arayüzüne odaklanma yönünde bir değişimi göstermektedir; ancak bu araçlar geliştirilmemiş ve eskiz için hala uygun bir tasarım ortamı sunamamaktadır. Bu nedenle dijital ortamın kullanımı tasarım eğitimcileri ve araştırmacılar arasında tartışmaların yaşanmasına da neden olmaktadır. Tasarımın ilk evrelerinde bilgisayar kullanımına karşı olanlara göre, bu tartışmaların ana konusu bilgisayar yazılımlarının yaratıcılığı engellediği üzerinedir.
Aynı zamanda bu durum öğrencileri zayıf ve yaratıcı olmayan tasarımlara da yönlendirebilir. Sonuç olarak, mimarlık eğitiminin tasarımın ilk evrelerinde dijital araçların kullanımı ile özellikle yaratıcılığa ilişkin sorunlar ve zorluklarla karşı karşıya kaldığı anlaşılmaktadır.
Bu çalışma, tasarım sürecinin ilk evrelerine odaklanarak, geleneksel eskiz ve yaratıcılık arasındaki ilişkiyi, dijital eskiz ve arayüzün mevcut durumunu ve eğitim alanında geleneksel eskizin yerini alıp alamayacağını ortaya koymak amacındadır. Tez çalışmasında dijital tabanlı eskizin, yaratıcılık bakış açısından geleneksel serbest el eskizi ile karşılaştırılması protokol analiz yöntemi ve linkografi yöntemi üzerinden değerlendirilmektedir.
Bulgular, yaratıcılık ile geleneksel eskiz yöntemi arasındaki güçlü ilişkiyi vurgulamaktadır. Yaratıcı tasarımı desteklemek için, dijital ortamda kalem ve kağıt eskiz özelliklerini simüle etmek, tasarım arayüzü oluşturma girişimleri olduğunu göstermektedir. Deneysel çalışmanın bulguları, tasarımcılarının kalem ve kağıt eskizinde, dijital eskizlere kıyasla daha zengin tasarım sürecine ve fikir üretme fırsatlarına sahip olduklarını ve sonuç olarak daha yaratıcı ve üretken tasarım sürecine sahip olduklarını vurgulamıştır. Ancak doğasına bağlı olarak dijital eskiz, tasarımcıların, dijital eskiz yazılımında yeterli deneyime ve becerilere sahip olması durumunda, fikirlerin birbirine bağlanmasını ve farklı fikirler üretmesini sağlayabileceği de görülmüştür.
