Ontoloji tabanlı bilgi haritalama yöntemi

Abstract

Bilgi Haritalama, basit ve anlaşılır şekiller kullanarak bilginin nasıl gösterilebileceğiyle ilgilenir. Bilgi gösteriminde kavramlar için bloklar ve kavramlar arasındaki ilişkiler için çizgiler kullanır. İnsanlar bilgiyi nasıl oluşturabileceği, bilginin hangi ilişkilere sahip olabileceği ve bilginin kaynağının nerede bulunduğu gibi bilgileri toplu halde bilgi haritası kullanarak öğrenebilirler. Bilgi haritaları hem bilgi paylaşımın da hem de örtük bilgiyi meydana çıkarma da esneklik sağlar. Mevcut çalışmalar genellikle insan müdahaleleri gerektiren Bilgi Haritalama metodolojileri üzerine odaklanmıştır. Biz bu çalışmada, Bilgi Haritası oluşturmak için birden fazla bilgi kaynaklarından, kavramları ve ilişkilerini çıkaran ontoloji destekli bir Bilgi Haritalama Sistemi öneriyoruz. Önerilen sistemin gereksinimlerini ve yazılım mimarisini tanıttık. Önerilen yaklaşımda 5N1K sorularını kullanmaktayız. 5N1K’nın cevapları, metin dokümanlarından bilgi çıkarmak ve Web Ontoloji Dili(OWL) aracılığıyla önemli kavramları ve ilişkilerini sunmak için bilgi toplamada temel olarak kabul edilmektedir. Aynı zamanda, önerilen sistemimizde Anlamsal Web teknolojilerinin muhakeme yeteneklerini kullanarak örtük olarak tanımlanan bilgiyi ortaya çıkarıyoruz. Önerilen bilgi haritalama sisteminin kullanılabilirliğini göstermek amacıyla, bir dizi Türkçe belgelerden Ontoloji Tabanlı Bilgi Haritaları oluşturan bir web uygulaması sunduk. Ontoloji alanına gelince, eğitim, sağlık ve spor olmak üzere 3 farklı alana ait dokümanları seçtik. Kullanıcıların sorgularını girmelerine izin verilerek sorguları sonucunda Bilgi Haritası analiz edilmiştir. Son kullanıcılarla yaptığımız değerlendirme çalışması sonucunda umut edici sonuçlar görülmüştür. Önerilen ontoloji tabanlı yaklaşım geleneksel bilgi çıkarımla karşılaştırıldığında, elde ettiğimiz sonuçlar ontoloji tabanlı yaklaşımın daha olumlu performans sergilediğini göstermektedir.