Özet:
Büyük kentlerin trafik yoğunluğu, nüfus yoğunluklarına ve konut sanayi yerleşimlerinin
uzaklıklarına göre değişmektedir. Bu durum büyük kentlerde vatandaşları toplu
taşımaya yönlendirmekte ve yerel yönetimlerin taşımacılık yükünü arttırmaktadır.
Geleneksel içten yanmalı motorlar ile çalışan toplu taşıma araçlarının yakıt ikmal
menzilleri, alternatifleri olan elektrik motorlu araçla göre daha uzun, ulaşım altyapısına
entegreleri daha kolaydır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul Elektrik
Tramvay ve Tünel İşletmeleri şehir içi ulaşımda ulaşım hızını ve yolcu memnuniyetini
arttırmak için, kentin ana arterinden geçen, tercihli yol ve sadece bu yolda kullanılmak
üzere ayrılmış özel otobüsler belirlemiştir. Yol ve kullanılan otobüsler metrobüs olarak
adlandırılmaktadır. Metrobüsler yüksek yolcu kapasitesine sahip ve uzun menzillidir.
Kentlerin hava kalitesi ise trafik yoğunluğuna ve kullanılan motor tipine, eğer içten
yanmalı motorlar seçiliyorsa fosil yakıtın tipine, göre değişmektedir. Bu durum ve
aracın yolcu yoğunluğu araç içi hava kalitesini ve buna bağlı olarak yolcu
memnuniyetini etkilemektedir. Memnuniyetin yanı sıra solunan havanın hava kalitesi
maruz kalındığı süre göz önüne alındığında toplum sağlığında önemli bir rol
oynamaktadır. İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri yoğun kullanılan
metrobüs araçlarının, araç havalandırmasına ve araç içi hava kalitesine önem
vermekte, yolcu memnuniyetini arttırmak için çalışmalar yapmaktadır.
Bu çalışma, söz konusu metrobüs hattında çalışan bir toplu taşıma aracında, hava
kalitesinin ve araç içi hava akışının incelenmesi için yapılan deneysel ve teorik
çalışmaları içermektedir. Yapılan deneysel çalışmalarda, metrobüs aracının, araç içi
hava kalitesinin yasal sınırlar içerisinde olduğu gözlemlenmiştir. Aracın çok yoğun
kullanıldığı saatler dışında, hava kalitesinin yüksek olduğu ölçülmüş, yolcu
yoğunluğunun arttığı iş giriş ve çıkış saatlerinde ise önemli oranda düştüğü
gözlemlenmiştir. Araç üzerinde işletme tarafından yapılmış iyileştirmeler, araç içi
havalandırmayı ve buna bağlı araç içi hava kalitesini olumlu etkilemiş, teorik olarak
yolcu konforunu da arttırmıştır. Aracın doluluk oranına göre iç hava akışı farklılıklar
göstermekte olup, havalandırmanın etkin kullanımını önemli hale getirmekte, buna
olarak yolcu memnuniyetini ve yolcu sağlığını etkilemektedir
