Özet:
Leishmaniasis Türkiye'nin ve Dünya'nın ciddi halk sağlığı problemlerinden biridir. Dünyada 12-40 milyon arasında kişinin Leishmania parazitleri ile enfekte olduğu, 350 milyona yakın kişinin hastalığa yakalanma riski taşıdığı bilinmektedir. Hastalığın geniş yayılımının nedeni hastalığın etkenlerinde kullanılan ilaçlara, vektörlerinde insektisitlere karşı direnç gelişmesi, yeterli bir aşının bulunmaması ve küresel ısınmadır. Son yıllarda tıp alanında nanoteknolojiye olan ilgi giderek artmaktadır. Nanopartiküllerin sahip oldukları eşsiz özelliklere ve geniş yüzey alanlarına bağlı olarak antimikrobiyal etki gösterdikleri bildirilmiştir. Ancak literatürde nanopartiküllerin leishmania parazitleri üzerinde gösterdiği etki ile ilgili herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Buna göre de bu çalışmada ilk kez olarak titanyum dioksit (TiO2) ve gümüş (Ag) nanopartiküllerinin Kütanöz Leishmaniasis (KL) etkeni L.tropica parazitleri üzerindeki in vitro etkisi incelenerek, Leishmaniasisin tedavisinde nanopartiküllere dayalı yeni bir tedavi yaklaşımının geliştirilmesi amaçlanmıştır.Deneylerde KL etkeni L.tropica promastigot, amastigot (enfekte olmuş makrofaj) kültürleri kullanıldı. Nanopartiküllerin boyut ölçümü Atomik Force Mikroskopta yapıldı Çalışmalarda klasik ve mikrokültür yöntemleri, biyokimyasal (MTT), Flow sitometrik(G0,G1,S,M), mikroskobik(morfoloji, parazit sayımı) ve enfektiflik yöntemleri kullanılarak TiO2 ve gümüş nanopartiküllerinin L.tropica promastigotlarının proliferasyonuna, morfolojisine, metabolik aktivitesine, enfektifliğine ve hücre döngüsüne etkisi incelendi. Veriler, SPSS version 16.0 for Windows programı ile değerlendirildi ve p<0,05 değeri istatistiki olarak anlamlı kabul edildi. Sonuçlar, titanyum dioksit ve gümüş nanopartiküllerinin incelenen tüm konsantrasyonlarda (25-200 µg/ml) parazitlerin morfolojisine, proliferasyonuna, hücre canlılığına, önemli ölçüde etki ettiğini gösterdi. Nanopartiküllerin parazitlerin enfektifliğini de kontrole nazaran büyük oranda azalttığı, parazitlerin hücre döngüsünü ise DNA sentezi ve mitoz safhalarında inhibe ettiği tespit edildi. Elde edilen bu sonuçlar, Dünyada ilk kez olarak Leishmaniasis'e karşı nanopartiküllere dayalı yeni bir tedavi yaklaşımının geliştirilebileceğini göstermektedir.
