Özet:
Demir canlı organizmalar için önemli bir mineraldir; okyanuslar, yüzeysel sular ve asit maden
drenajları gibi yerlerde bulunur. Demir konsantrasyonunun tayini insan sağlığı ve çevre için
önemlidir. Genellikle toplam çözünen demir miktarı indüktif olarak eşleşmiş plazma kütle
spektrometre ve kolorimetrik yöntemle analiz edilmektedir. Fakat bu metotlar zaman alıcıdır
ve pahalı cihaz, örneklerin ön işlemden geçirilmesi, uzmanlar tarafından uygulanması
gerekmektedir. Fe+2 konsantrasyonunun doğrudan belirlenmesi mümkün değildir. Sonuç
olarak; çözünen demir miktarı tayinini hızlı ve doğru yapabilen taşınabilir, ucuz cihazlara
ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu çalışmada demir(II) ve demir(III) iyonlarının özellikle çevresel örneklerde doğrudan tayini
için etkili ve ekonomik bir yöntem geliştirilmiştir. Son yıllarda kullanılan metotlarda, demir(III)
iyonları ölçüldükten sonra demir(II) iyonları demir(III) iyonlarına yükseltgenmektedir. Daha
sonra, demir(III) iyonları tekrar ölçülerek toplam demir elde edilir ya da bunun tam tersi
yapılmaktadır.
Burada, tümüyle katı hal teknolojisi temelli minyatür hale getirilmiş polivinil klorür (PVC)
membran demir(II) ve demir(III)-seçici potansiyometrik elektrotlar geliştirildi. 2-Siyanometil Nmetil-N-fenil ditiyokarbamat demir(II)-seçici sensörün yapılmasında iyonofor olarak
kullanılırken, morin-Fe+2 Schiff-baz kompleksi demir (III)-seçici sensör için kullanılmıştır. Daha
sonra, pH, seçicilik, cevap zamanı, tayin sınırı, hassaslık gibi geliştirilen sensörlerin karakteristik
özellikleri araştırılmıştır.
Sensörler demir iyonlarına karşı yüksek seçicilik göstermiştir ve cevap zamanları kısadır. Ayrıca,
geliştirilen sensörler çevresel örneklerde uygulanmış, sonuçlar referans metotlarla
karşılaştırılmıştır. Fe(II) ve Fe(III)-seçici sensörlerin geliştirilmesi ile kompleks çevresel
örneklerde demirin hızlı, ucuz, yerinde analizi mümkün hale gelmiştir.
