Özet:
Biyopolimerlerin lipopolisakkarit, protein, peptid ve diğer biyomoleküllerle
komplekslerinin oluşturulması ve konjugasyonu tıp, eczacılık, biyoteknoloji ve
biyomühendislik alanlarında uygulamalar için çeşitli yenilikler getirmektedir. Son
zamanlarda polimer-biyomolekül kompleks ve konjugatları proteinlerin
saflaştırılmasında, enzim kararlılığının arttırılmasında, yeni nesil aşı sistemleri ve tanı
kitlerinin geliştirilmesinde, biyosensör üretimi, kontrollü ilaç salımı ve doku
mühendisliği uygulamalarında kullanılmaktadırlar.
Q hummasının etiyolojik ajanı lipolisakkarit yapısındaki Coxiella burnetii’dir. Q humması
tüm dünyada en sık görülen zoonotik hastalıklardan biridir. İnsanlarda meydana
getireceği kalıcı enfeksiyonlar Q hummasının kronik formuna yol açabilir ve sıklıkla
ölümcül olabilmektedir. Ancak bu hastalığa karşı sentetik aşı geliştirilmesine zemin
hazırlayacak olan Polimer-Lipopolisakkarit kompleks ve konjugatları geliştirilmesi
temelinde herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.
Tez kapsamında hastalık etkeni olarak antijenik Coxiella burnetii lipopolisakkariti ve
adjuvan olarak Poli(vinilpirolidon-ko-akrilikasid) ve polioksidonyum biyopolimerleri
kullanılmıştır. Belirtilen biyopolimerler ve lipopolisakkarit kullanılarak, (1) fiziksel
karışımla Polimer-lipopolisakkarit kompleksleri, (2) Bakır metal iyonu aracılığı ile 3’lü
Polimer-Bakır-lipopolisakkarit kompleksleri ve (3) çapraz bağlayıcı aracılığı ile
biyokonjugatlar oluşturulmuş ve karakterizasyonları gerçekleştirilmiştir.
Hazırlanan bu kompleks ve konjugatların Balb/c farelerde aşı adayı olarak
değerlendirilmeleri ELISA metoduyla, oluşturdukları antikor seviyeleri saptanarak
gerçekleştirilmiştir. Alınan en iyi antikor seviyesi oranındaki kompleks ve
konjugatımızın aşı prototipi olarak tespiti yapılmıştır.
Tez sonucunda yeni tip aşı prototipi üretilmesi tezin önemli çıktılarından biri olmuştur.
Gelecekte patent başvurusu yapılarak aşı ve/veya teşhis amaçlı bir kit olarak
değerlendirilmesi için ileri çalışmalarının yapılması planlanmaktadır. Yapılan bu
çalışmanın farklı hastalıklar için de üretilecek aşı ve tanı kitleri çalışmalarına alt yapı ve
bilgi birikimi açısından büyük katkısı olacağını ve ülkemizin dışa bağımlılığını azaltmada
yardımcı olacağını düşünmekteyiz.
