Özet:
Bu tezde, çocukların ve yetişkinlerin aynı şehri paylaşması yaklaşımını karar alma mekanizmaları içine yerleştirme hedefinden yola çıkılmış, bir hak olarak katılımı çocuklarla birlikte etkinleştirme ve çocuğun şehirle olan ilişkisini anlama amaçlanmıştır. Hak kavramı düşün dünyasında yaklaşık iki bin yıllık bir geçmişe sahip olsa da, yalnızca iki yüz yıldan beri güvence altındadır. Hak alanında çocuğa özel önem verilmesi gerekliliği ise 20. yüzyılın konusu olarak güvence altına alınmaya başlanmıştır. Yaşar Kemal'in "Ben çocuklara çocuk gibi davranmam. Bir çocukla ilişkim, dostluğum, arkadaşlığım varsa, o benim arkadaşımdır, çocuk değildir." diyerek özetlediği gibi, çocuğu birey olarak kabul etmek, çocuğun görüşünü almak, dünyada genelinde yeni yeni odağa alınan konular arasındadır. Saha çalışmasında kullanılan katılımlı eylem araştırması, hedef kitle üzerinde değil; hedef kitle için hedef kitle ile beraber yürütülen bir süreçtir. Böylece araştırmanın temel dayanak noktasını oluşturan çocuklarla beraber şehri paylaşma bakış açısına yakınlaştıran bir yaklaşımdır. Bu çalışmada araştırmacının çözüm veya değişim önermemesi, topluluğun içinde bulunarak ve onlarla birlikte hareket ederek soruna çözümü beraber bulmaları, diğer araştırma yöntemlerinden farklı ve özgün yanıdır. Araştırma boyunca, yetişkinlerin çoğunlukla çocuğun korunmasını odağa alan yaklaşımları ve bu durumun çocukların haklarının hayata geçmesi önündeki engelleri üzerinde durulmuştur. Bu konudaki en güçlü yargı özellikle eğitim, barınma, sağlık gibi hak ihlalleri öne çıkarılarak, katılım hakkının çocuk için daha az önemli olduğu algısının yaratılmaya çalışılması olmaktadır. Bu da, hak olarak katılımın, yasa koyucular ve karar vericiler tarafında tam anlamıyla yerleşmemiş olduğuna işaret etmektedir. Bu tez ile üretilen "Çocuklarla Beraber Karar Alma Rehberi", çocukların hangi aşamalarda, hangi birimler aracılığı ile katılacağını tanımlaması ve süreci belirginleştirmesi açsından bu tezin özgün katkısıdır. Çocukların bugünün paydaşı olarak görülmesini destekleyen rehber, çocuk katılımını çocukların görünürlüğünü sağlama, yetişkinlerle eşitler ilişkisini kurma, katkılarını önemseme ve etkili olmasını sağlama, gelişimlerine uygun olarak dahil olma veya olmamalarını destekleme, kapsayıcı olma, şeffaf ve hesap verebilir olma, geri bildirim verme açılarından süreç olarak görülmesini desteklemektedir.
