Abstract:
Bu tez çalışmasında, AA7075-T651 alaşımına 180, 200, 240, 280, 320 ve 370°C sıcaklıklarında ve 1, 2, 3, 4, 5, 10, 15, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100 ve 120 dakika sürelerinde retrogresyon işlemi uygulanmıştır. Retrogresyon sonrası yeniden yaşlandırma işlemi, T6 koşullarında (120°C’de 24 saat) yapılmıştır. Isıl işlem uygulanmış numunelerin mekanik özellikleri, çekme, V-Charpy (darbe) ve sertlik testleri, fiziksel özellikleri ise elektrik iletkenliği ve korozyon testleri (tabakalaşma korozyonu ve tanelerarası korozyon) ile belirlenmiştir. Numunelerin makro ve mikroyapı özellikleri ise, stereo mikroskop, ışık mikroskobu, enerji dağılımı X-ışını spektroskopisi (EDS), X-ışını kırınım yöntemi (XRD), taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve geçirimli elektron mikroskobu (TEM) ile tespit edilmiştir.
Elde edilen sonuçlar; alaşımın mekanik ve fiziksel özelliklerindeki değişimin, tane sınırlarındaki çökeltilerin boyut ve dağılımları ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Farklı koşullarda uygulanan ısıl işlemler sonrasında gerçekleştirilen karakterizasyon sonuçlarına göre, tane içi ve tane sınırındaki çökeltilerin boyut ve dağılımı, çökeltilerin bileşimi ve buna göre malzemenin mekanik özelliklerindeki değişimin tespit edilmesi, çalışmanın temelini oluşturmaktadır.
Bu çalışmada, ayrıca AA7075 alaşımına farklı süre ve sıcaklıklarda uygulanan RRA işlemlerinin alaşımın tane sınırı morfolojisi ve elektrik iletkenliği değişimlerine bağlı olarak tabakalaşma korozyonu üzerine etkileri araştırılmıştır. AA7075 alaşımının tabakalaşma korozyonu hassasiyeti tane sınırındaki çökeltilerin dağılım, boyut, sürekli veya süreksiz ağ yapısı ve elektrokimyasal davranışı ile ilgilidir. Ayrıca elektrik iletkenliğindeki değişimler de korozyon dayanımını etkilemektedir. Tabakalaşma korozyonu çözeltisi ASTM G34-97 standardına uygun olarak hazırlanmış olup numuneler 48 saat aralıksız çözeltide tutularak alaşımın tabakalaşma korozyonuna karşı hassasiyeti, elektrik iletkenlik ölçümleri, çözelti pH ölçümleri ile stereo mikroskop ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) görüntüleri ile tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde RRA işlemlerinin AA7075 alaşımında elektrik iletkenliği ile tane sınırı yapısını değiştirerek T651 durumuna göre tabakalaşma korozyonu dayanımını arttırdığı tespit edilmiştir.
Tanelerarası korozyon (TAK) deneyleri ise ASTM G110-92 standardına uygun olarak yapılmış olup, numuneler 24 saat süresince TAK çözeltisinde tutularak, alaşımın TAK’ na karşı hassasiyeti ağırlık kaybı tespiti, makro ve mikroyapı incelemeleri ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) analizleri ile tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, RRA işlemlerinin
AA7075 alaşımında tane sınırı morfolojisini değiştirerek, TAK dayanım değerinin arttığı belirlenmiştir.
