Özet:
Sanayi devriminin ardından artan nüfusun ve taleplerin karşılanabilmesi için süregelen
kaynak arayışları, döngüsel ekonomiyi destekleyerek yeni üretim mekanizmalarının
oluşmasında etkin rol almıştır. Atık kategorisinde ele alınan malzemelerin ekonomiye
kazandırılmasını da kapsayan döngüsel ekonomi anlayışı; hammadde ve ürünlerden
maksimum faydanın sağlanmasını ve atık oluşumunu azaltarak çevresel sorunların
önlenmesini hedefleyen atık yönetimi hiyerarşisini de destekler. Bu hiyerarşi, Sıfır Atık
Projesi’nin hayata geçirilerek titizlikle takip edildiği ülkemizde de benimsenmiş,
halihazırda “atık” kategorisinde ele alınan farklı malzemelerin hammadde olarak
değerlendirilebilirliğinin önünü açmıştır.
Marmara Denizi’nde oluşarak İstanbul kıyılarında birikim gösteren makroalgler (deniz
yosunları) de bu atıklardan biridir. İSTAÇ A.Ş. tarafından düzenli olarak toplanan
makroalglerin toplam ıslak ağırlığı yıllık 5.000 tonu bulmakta ve halihazırda düzenli
depolama sahalarına gönderilerek bertaraf edilmektedir. Bununla birlikte,
makroalglerin biyoplastikten gıda endüstrisine kadar çok geniş bir yelpazede
hammadde olarak kullanıldığı bilinmektedir.
XVIII
Bu tez çalışmasında İstanbul kıyılarında birikip önemli bir çevresel sorun haline gelen
makroalglerin döngüsel ekonomiye farklı senaryolarla dahil edilerek biyoenerji, gübre,
kompost ve biyoplastik üretiminde değerlendirilmesi ele alınmıştır.
Atıkların geri kazanımı ile yüksek verimlilikle, yüksek ekonomik değere sahip, kolay
üretilebilen ve ülke ekonomisi içinde kolay yer bulabilecek ürün üretiminin hedeflendiği
bu çalışmada makroalglerin;
x Yıllık oluşum miktarları,
x Mevsimsel karakterizasyonu ve biyolojik proseslerde kullanılabilirliği,
x Biyogaz üretim potansiyeli ve kinetiği,
x Anaerobik çürütücülerde yardımcı besin olarak kullanımının optimizasyonu,
x Biyoenerji üretim tesislerinde kullanımının ticarileştirme ön çalışmaların
yürütülmesi ile,
x Sıvı gübre üretiminde kullanımı, üretilen sıvı gübrenin optimizasyonu ve bitki
gelişimine olan etkisi,
x Kompost üretiminde kullanımı,
x Biyoplastik üretiminde katkı maddesi olarak kullanılabilirliği ile
x Sıvı gübre üretiminin pilot ölçekte gerçekleştirilerek ticari olarak kullanılabilir
“fermente sıvı organik gübre” üretimi gerçekleştirilmiştir.
Yapılan çalışmalar neticesinde bu ürünlerin üretiminin yüksek verimle gerçekleşebildiği,
İstanbul kıyılarından toplanan ve ıslak ağırlığı yıllık ölçekte 5.000 ton olan atık
makroalglerin biyogaz üretiminde kullanılması halinde 144.000 m3 metan, sıvı gübre
üretiminde kullanılması halinde 45.000 m3 sıvı gübre, kompost üretiminde kullanılması
halinde 10.500 ton kompost ve yosun katkılı biyoplastik üretiminde kullanılması halinde
6.670 ton biyoplastik üretilebileceği tespit edilmiştir.
