İnternet iktisadında son gelişmeler: Türkiye üzerine bir çalışma

Abstract

Internet günümüz dünyasının etrafında döndüğü tarihsel olarak 30 yıllık ancak son devrimsel gelişmesi açısından 5 yıllık bir icattır. Ağların ağı olarak ifade edilmektedir. Amerikan Ordusu ve Akademisyen Mühendisler tarafından tasarlanıp uzunca bir süre yönetilmiştir. İşin içine özel sektörün ve de bunu takiben elektronik ticaretin girmesi ile son yıllardaki hızlı değişim yaşanmıştır. Bu hızlı değişimin yaşanmasında telekomünikasyon sektöründe de önemli bir faktör olan ağ dışsalhklarının payı büyüktür. Ağ dışsallıkları yalnızca üssel büyümenin kaynağını oluşturmamıştır. Aynı zamanda, bazı önemli faktörleri de beraberinde getirmektedir; tarife yapısı, ağlar arası bağlantı, standartizasyon süreçleri, ağların optimal boyutu ve ağlar arası rekabet bunların belli başlılarıdır. Talebi etkileyen ağ dışsallıkları tıkanıklığında önemli sebeplerinden biridir. Tıkanıklıkla mücadele iki yolla olabilir: Fiyatlandırma veya vergilendirme. Vergilendirme konusunda otoyollar üzerine yapılmış olan çalışmalar aynı şekilde Internet adapte edilebilir. Sonuçları açısından veri gelir dağılımında etkinliğin sağlanması konusunda yardımcı olabilir. Fiyatlandırma tartışmaları ilk ortaya çıkış tarihinden itibaren başlamamıştır. Ticarileşmesi ile paralel olarak iktisatçılar arasında tartışılmaktadır. Akıllı piyasa çözümü, trafiğe dayalı fiyatlandırma, transfer oranı fiyatlandırması, düz-minimalist B-ISDN oranı, işleme-duyarlı fiyatlandırma modelleri gibi modeller öne sürülmüştür. Modellerin en önemli özelliği teknolojik olarak uygun olmamasıdır. Bu noktada, tezimizin vergilendirmeden sonraki analizi tepe-noktası fiyatlandırm asıdır. Tepe-noktası fiyatlandırması teknolojik olarak da uygundur ve kıt kaynak olan bantgenişliğinin kapasite yatırımları için kaynak oluşturabilmektedir. Bu tartışmalar ışığında, Internet'in Türkiye macerası az gelişmiş ülkelerin yaşadıkları ile paraleldir. Ülkemize Internet sancılı gelmiştir. Son kullanıcılar açısından Internet'in Türkiye'ye gelişi ise endüstriyel organizasyon teorilerine uygulama alanı olarak sunulacak bir yapıdadır. Piyasada yeterli penetrasyonu sağlamak için çeşitli fiyatlandırma stratejileri oluşturulmuştur. Bunların en önemlilerinden birisi de tepe-noktası fiyatlandırması olarak analitiğini incelediğimiz modeldir. Ampirik olarak, bantgenişliği-fiyat ilişkisi tepe noktası fiyatlandırmasının yapılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.