Abstract:
Doktora tezi olarak hazırladığımız bu çalışmada, Budist Uygur edebiyatına ait bir metin olan Altun Yaruk Sudur'un VI. kitabı (12. bölümü) ele alınmıştır. 6. kitaba ait tek bir bölümün olması bu bölüm üzerine çalışmayı tercih etmemize neden olmuştur, böylece çalışmada bütünlüğü sağlayabilme amaçlanmıştır. Sanskritçesi, Suvar?aprabh?sa-s?tra olan Altun Yaruk Sudur, Budist Uygur nesri içerisindeki en hacimli kitaplardan biridir. Sanskritçeden önce Çinceye (8. yüzyılda), sonra da Çinceden Uygurcaya Şi?ko Şäli Tutu? tarafından çevrilen bu eser, S?traların en önemlisidir. Bu tez çalışması; esas olarak giriş, fragmanlar, metin-çeviri, açıklama ve dizin olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Altun Yaruk Sudur üzerine yapılan çalışmalar, 12. bölümün içeriği, çalışmada izlenen yöntem hakkında bilgiler yer alır. Bu bölümde, metinde karşımıza çıkan terimleri doğru anlayabilmek adına terimler üzerine de kısaca bilgi bulmak da mümkündür. Daha sonra Berlin fragmanlarının harf ve yazıçevrimi yapılır. Bu bölümde Berlin (U ve Mainz) fragmanlarının metnimizi oluştururken esas aldığımız Petersburg yazmasından farkları dipnotla gösterilir. Üçüncü bölümde metin ve çeviri kısmı yer alır. Metin bölümü, toplam 1331 satırdan oluşmaktadır ve içerik olarak Mah?y?na Budizminin özünü yansıtmaktadır. Metin içerisinde geçen kelimeler, çeviride ikilemenin altına konulan küçük bir iki (2) işareti ile gösterilmiştir. Böylece metinde geçen ikilemeler de tespit edilmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümdeyse Çince metin ile Uygurca metnin karşılaştırıldığı Açıklamalar bölümü yer alır. Burada Çinceden Uygurcaya çevrilirken çevirmen tarafından eklenmiş Uygurca ifadeler olduğunu görmekteyiz. Bu da Uygurca nüshanın çevirmen tarafından yapılan eklemeler dolayısıyla Çincesine göre daha ayrıntılı göstermektedir. Bu bölümde ayrıca Uygurca metinlerde çok sık geçmeyen nadiren görülen kelimelere, ikilemelere de yer verilir. Çalışma, dizinle son bulur. Dizin bölümü kendi içerisinde; Açıklamalar, İkilemeler, Uygurca-Çince, Çince-Uygurca olmak üzere dört bölüme ayrılır.