Özet:
Doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, Mahayana budizmine ilişkin Eski Uygurca bir eser olan Könül Tözin Ukıtdaçı Nom incelenmiştir. Türkçesi "Bilincin Tözünü Öğreten Kitap" olan eser, Uygurcanın son döneminde aittir ve Moğol Döneminde kaleme alınmıştır. Vapşı Bahşı tarafından yazılıp Çisön Tutu tarafından istinsah edilen eser, Salt-bilinç öğretisi hakkında yazılmıştır. British Museum'da Or. 8212 (108) numarasıyla kayıtlı bir mecmuada yer alan eser, Türk dili çalışmalarına dil malzemesi açısından önemli bir veri sağlamamakla birlikte Türklerin din ve düşünce hayatlarının ulaştığı noktayı gözler önüne sermesi bakımından son derece önemlidir. Eserin bir diğer önemi de şimdiye kadar Çince ya da Sanskritçe tercümesinin bulunamamış olmasıdır. Orijinal olması kuvvetle muhtemel olan eser, içerdiği budistik terimler açısından da dikkate değerdir.Bu çalışma Giriş, Metin-Tercüme, Terim ve İbareler, Açıklamalar ve Dizinler olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın Giriş bölümünde eser ve içerdiği öğreti hakkında genel bilgiler verilmiştir. Metin-Tercüme bölümündeyse 30 yaprak 405 satırdan oluşan metnin yazı çevrimi yapılmış ve metin Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Açıklamalar kısmındaysa metin, gramatikal ve semantik açıdan incelenmiştir. Çalışmanın Terimler ve İbareler bölümünde budistik terimlere yer verilmiş, bu terimler bazı Eski Uygurca eserlerin söz varlığıyla karşılaştırılmıştır. Çalışmanın son bölümü olan Dizinler bölümünde eserin Uygurca-Türkçe dizininde eserde geçen tüm sözcükler ekleri ve geçtikleri satır numaralarıyla verilmiştir. Dizinler bölümünde Sanskritçe-Uygurca ve İkilemeler dizinine de yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: Eski Uygurca, Köŋül Tözin Ukıtdaçı Nom, citta, cittamātra, śūnya.
