Özet:
Bu tez çalışmasında firmalarda özellikle lojistik planlarının oluşturulması sırasında epeyce sık karşılaşılan kapasite ve mesafe kısıtlı Araç Rotalama Problemi için, populasyon ve lokal arama tabanlı bir metasezgisel algoritma önerilmiştir. Geliştirilen yöntem için populasyon tabanlı metasezgisel tekniklerin çeşitlendirme stratejisi, komşuluk tabanlı tekniklerin ise yoğunlaştırma stratejisi göz önüne alınmıştır. Klasik sezgisel metotlar kullanılarak oluşturulan başlangıç çözümleri çözüm havuzu içerisinden kili Turnuva mantığı ile seçilmekte ve bu çalışmada tanıtılan "arama uzayında çözümler arası uzaklık" kavramı ile komşu çözümler rasgele bir şekilde taranarak yeni çözümler üretilmektedir. Böylelikle arama işlemi, çözüm uzayının en umut verici alanlarında yapılmakta ve üretilen çözüm kalitesi artırılmaktadır. Ayrıca algoritma süreci tamamen stokastik bir yapıda ilerlemekte ve bu sayede yöntem, oldukça az sayıda parametre içermektedir. Önerilen yöntem literatürde yer alan problemler üzerinde denenmiş ve başarılı sonuçlar alınmıştır.
