Abstract:
Günümüzde deterministik parametrelere sahip, arz ve talep miktarı kısıtlı transportmodellerinin yerini bulanık parametrelere sahip, üç veya daha fazla kısıtlı modelleralmaktadır.Bu çalısmada, amaç katsayıları ve kısıt parametreleri bulanık sayı olan çok amaçlı transportproblemi ele alınmıstır. Amaçlar toplam transport maliyetini ve toplam transport süresiniminimize etmektir. Kısıtlar ise, fabrikaların üretim kapasiteleri, depoların talep miktarları,depoların bütçeleri ve tasıtların tasıma kapasiteleridir.Çözüm prosedürü, amaçların ayrı ayrı genisleme prensibiyle çözüldügü ve uzlasık çözüm içinbulanık programlamanın kullanıldıgı iki basamaktan olusmaktadır. Amaçların genislemeprensibiyle çözümüyle amaç degerlerinin yaklastırılmıs üyelik fonksiyonları bulunmus,bulanık amaç degerleri elde edilmistir. Amaçların uzlasık çözümünü bulmak için ilk öncebütün parametreler ve amaç degerleri sentroid yöntemiyle durulastırılmıs, ardından bulanıkprogramlama yaklasımı kullanılmıstır.Önerilen çözüm prosedürünü göstermek için, veteriner ilaç ve premiksleri üreten Topkim A.S.ve Biyoteknik A.S.'de bir vaka çalısması yapılmıstır. Problem bu firmaların ortak birmamülünün Türkiye'deki onbes depoya, iki farklı kapasiteye sahip tasıtla tasınmasıseklindedir. Prosedürün uygulanmasının sonucunda toplam transport maliyetinin yaklasıkolarak 11880 Yeni Kurus, toplam transport süresinin yaklasık olarak 248 Saat çıktıgıgörülmüstür.Genisleme prensibinin avantajı, karar vericinin her amaç için degisik olasılık seviyelerindeolusabilecek aralık degerlerini ve olması en muhtemel degerleri görebilmesidir. Fakat amaçfonksiyonunda bulanık katsayı olmadıgı durumda model bu yöntemle çözülememektedir.Ayrıca kısıtların çok oldugu durumlarda modeli kurmak uzun zaman almaktadır. Bununlabirlikte bulanık programlama ile çok amaçlı problemlerin çözümünün basit oldugusöylenebilir.Anahtar Kelimeler: Çok amaçlı bulanık transport problemi, bulanık mantık, genislemeprensibi, bulanık programlama.
