Özet:
Bir metalik malzeme uniform bir şekilde ısıtılırsa malzemede düzgün ve serbest bir uzama oluşur. Aynı malzeme ortam sıcaklığına uniform bir şekilde soğutulursa eski boyutlarına çeker. Kaynaklı birleştirmelerde parçalar, lokal olarak ısıtılmaktadır. Lokal ısıtmalar nedeniyle elemanlarda farklı ısı alanları oluşmakta, bu da alanların farklı uzamasına sebep olmaktadır. Sonuç olarak kaynakla birleşmiş parçalarda gerilmeler ve şekil değişimleri ortaya çıkmaktadır. Gemi yapısında farklı büyüklükteki kaynaklı birleştirmeler bir arada bulunurlar. Bu nedenle yapıda yönleri ve büyüklükleri önceden bilinmeyen karmaşık gerilmeler meydana gelir. Hatalı birleştirmeler sonucunda bu gerilmeler üstüste toplanabilir ve ciddi yapı çarpılmalarına neden olurlar. Kaynaklarda çatlamalar oluşabilir. Kaynak sonrası şekil değişimlerini düzeltmek maliyetin çok artmasına, montajın zorlaşmasına ve zaman kaybına sebep olmaktadır. Gerilme ve şekil değişimlerini azaltmak için bunların nasıl oluştuğunu, dizayn ve kaynak işlemlerinden nasıl etkilendiklerini anlamak gerekir. Bu çalışmada öncelikle temel tip kaynaklı birleştirmelerde gerilmelerin analizi yapılmıştır. Daha sonra şekil değiştirme olarak enine, boyuna ve açısal şekil değişimleri incelenmiştir. Ayrıca kaynaklı birleştirmelerde gerilme ve şekil değişimlerinin azaltılması ve düzeltilmesi incelenmiş olup, kaynak öncesi uygulanması gereken yöntemler tanımlanmıştır. Kaynak sonrası ise ısıl ve mekanik yöntemler anlatılmıştır. Genel olarak da pratikte kullanılan yöntemlerden bahsedilmiş ve örnekler verilmiştir. Daha sonra gemi inşaatında şekil değişimleri incelenmiş olup, şekil değişimlerinin kontrolü, düzeltilmesi ve kaynak ile kaynak sıraları anlatılmış, örnekler verilmiştir. Son olarak da gemi inşaatında şekil değişimlerini sınırlayan toleranslar verilmiş ve uygulama olarak inşa edilen bir gemi incelenmiş olup yapılan ölçümler verilmiştir.
