Abstract:
Gemilerde sağlanması gereken en önemli güvenlik standartlarından birisi de hiç şüphe yok ki stabilitedir. Devrilme olayı ve stabilite problemini, gemi öndizayn aşamasında incelemek, geminin maruz kalabileceği tehlikeli durumlara karşı güvenliğini artırmak için çok önemli ve gereklidir. Aynı zamanda dikkat edilmesi gereken diğer önemli nokta, stabilite analizinde kullanılan kriterlerin de yeterli derecede güvenilir olmasıdır. Halen kullanılmakta olan IMO kriterlerinin bu güvenilirliği tam olarak sağladığı söylenemez. Bunun sebeplerinden birisi, çevre şartlarının gemi stabilite hesaplarında göz önünde bulundurulmamasıdır. Gerçekte, geminin yalpa hareketinde, rüzgar ve dalga gibi dış tesirlerin etkisini ihmal etmek mümkün değildir. Bu çalışmada, dalga ve rüzgar zorlamaları gibi dış tesirlerin etkisi altındaki bir geminin yalpa hareketinin incelenmesi sonucuna dayanarak ÖZKAN tarafından geliştirilen Pratik Stabilite Kriterinin öndizayn aşamasında kullanılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, önce geminin öndizayn aşamasında başlangıç ve statik stabilitesi dizayn parametrelerine bağlı olarak belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma yedi bölümden oluşmuş olup, ilk bölümde stabilite kavramı ve kriterleri konusu üzerinde kısaca durulmuştur. İkinci bölümde stabilite kriterleri üzerine bugüne kadar yapılmış önemli çalışmalardan bahsedilmiş ve halen kullanılmakta olan mevcut kriterlerin eksiklikleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde gemi ve içinde bulunduğu ortamın etkilerini de içeren nonlineer yalpa hareketinin serbest ve zorlanmış haldeki denklemleri verilmiştir. Dördüncü bölümde bir önceki bölümde verilen hareket denklemleri için stabilite analizi yapılmış ve çalışmanın temelini teşkil eden Pratik Stabilite Kriteri sunulmuştur. Beşinci bölümde öndizayn aşamasında yaklaşık olarak stabilite hesabı yapabilmek için istatistiksel metotlardan polinomial regresyon modeli ile multiple lineer regresyon modeli kullanılarak gemi dizayn parametrelerine bağlı olarak bazı formülasyonlar çıkarılmış ve bunlarla ilgili örnekler verilmiştir. Altıncı bölümde ise bir önceki bölümde elde edilen formülasyonlar yardımıyla Pratik Stabilite Kriterinin sadece gemi dizayn parametreleri bağlı olarak uygulanması yapılmış ve mevcut IMO kriteri ile karşılaştırılmıştır. Son bölümde ise bu çalışmadan çıkan sonuçlar ve öneriler verilmiştir.
