Özet:
Bu çalışmada, Marmara Bölgesi'nde gravite ve GPS ölçme yöntemleri kullanılarak meydana gelen yatay ve düşey yerkabuğu deformasyonlarına ve gerinim birikimine ilişkin bilgilerin sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda uygulama için Marmara Bölgesi'nde 2006-2010 yılları arasında 12 Marmara Sürekli GPS Ağı (MAGNET) noktaları ve 47 GPS kampanya noktalarında beş periyot GPS ölçmesi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, 2006-2010 yılları arasında bu ağın 24 noktasında bağıl gravite ve 2009-2010 yılları arasında 10 noktasında mutlak gravite ölçmeleri yapılmıştır. Gerçekleştirilen ölçüler değerlendirilmiş ve jeodezik noktaların zamana bağlı yatay ve düşey konum değişimleri belirlenmiştir. Konum değişimlerinin istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı deformasyon analizi ile ortaya konmuştur. Belirlenen hız değerleri Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ)'nun kuzeyinde yer alan (Avrasya levhasında) noktaların yaklaşık 2-3±0.1mm/yıl'lık batıdan doğuya doğru yatay hareket ve yaklaşık -1±0.3mm/yıl düşey hareket ettiğini göstermiştir. KAFZ'ın güneyindeki Anadolu levhasında yer alan noktaların ise saat yönünün tersi şeklinde yaklaşık 15±0.1mm/yıl'lık doğudan batıya doğru yatay hareket ve yaklaşık 1±0.3mm/yıl düşey hareket ettiğini göstermiştir. Bölgedeki gerinim birikiminin belirlenmesi amacıyla iki boyutlu olarak gerinim parametreleri hesaplanmıştır. Elde edilen değerler, Avrasya levhası için asal gerinim parametreleri εmax = 0.251µstrain, εmin = -0.382µstrain, φº
= 72.925; kayma gerinim
parametreleri, γ1 = -0.167µstrain, γ2 = 0.382µstrain, Δ = -0.132µstrain; dönme
parametresi, ω = 0.264µrad’dır.Ayrıca, 17 Ağustos 1999 İzmit depreminden sonra Marmara Bölgesi'nde ilk defa gerçekleştirilen mutlak gravite ve düşey gradyent ölçmeleri ile bölgeye ilişkin düşey deformasyonlar belirlenmiş ve GPS ölçülerinden elde edilen sonuçlar ile karşılaştırılmıştır.
