Özet:
Alibey Barajı, Alibeyköy Deresi üzerinde inşa edilmiş toprak dolgu bir barajdır. Kalın yumuşak zemin tabakaları üzerine inşa olunan toprak dolgularda, temel zemininin davranışının önceden öngörülebilmesi büyük önem taşımaktadır. Deformasyon Ölçmeleri, mühendislik ölçmeleri uygulamaları içerisinde önemli bir konuma sahiptir. Doğal ortamda ve insan eliyle inşa edilmiş mühendislik yapılarında zamanla ortaya çıkabilecek deformasyonların sonuçları, insan hayatını yakından ilgilendirmektedir. Bu sebeple deformasyon ölçmeleri, yer kabuğunda ve mühendislik yapılarında zaman içerisinde meydana gelen değişimlerin, yapılacak olan ölçümlerle belirlenip yorumlanmasında ve ortaya çıkabilecek ciddi zararların önlenmesinde etkin bir role sahiptir. Yer kabuğu hareketlerini ve mühendislik yapılarında zamanla oluşabilecek deformasyonları izlemek üzere, birçok jeodezik yöntem kullanılmaktadır. Jeodezik yöntemlerle, düşey yöndeki deformasyonların belirlenmesi, bu amaç için oluşturulmuş kontrol noktalarında, periyodik olarak yapılan klasik veya uydu teknolojilerine dayalı ölçülerinin değerlendirilmesine ve analizine dayanır. Düşey yöndeki deformasyonların belirlenmesinde hassas geometrik nivelman, hassas trigonometrik nivelman tekniği ve hidrostatik nivelman yöntemi kullanılmaktadır. Teknolojideki gelişimle birlikte geometrik nivelman tekniğinde sayısal-elektronik nivoların kullanılması ölçümlerin daha kolay yapılmasını sağlamıştır. Trigonometrik nivelman yönteminde iki nokta arasındaki yükseklik farkı düşey açı ve uzunluk kullanılarak bulunmaktadır. Günümüzde hassas trigonometrik nivelman yöntemi ile düşey konum değişimlerinin daha kolay belirlenmesi mümkün olmaktadır. Barajlar milyonlarca metreküp suyun depolandığı büyük ve önemli mühendislik yapılarıdır. Çok değişik faktörlerin etkisi ile bu yapılarda yatay ve düşey hareketler oluşur. Genel olarak deformasyon adı verilen bu hareketlerin kritik sınırları aşması barajın zarar görmesine, hatta yıkılmasına sebep olabilir. Özellikle baraj gibi büyük ve maliyeti yüksek yapılar için deformasyonun analizi önemli bir işlem adımını oluşturur. Bu çalışma kapsamında, Alibey Barajı'nda meydana gelen, düşey yöndeki değişimleri belirlemek amacıyla, 1987 yılı nisan ayından başlayarak, 1999, 2004, 2009 ve 2011 yılları mayıs aylarında yapılan, geometrik nivelman yöntemiyle elde edilen ölçüler değerlendirilmiştir. Tüm ölçme dönemlerinde aynı yaklaşık koordinat değerleri kullanılmıştır. Her ölçme periyodunun dolaylı ölçüler yöntemine göre serbest ağ dengelemeleri yapılmıştır. Deformasyon analizinde matematik istatistiksel anlamda Hannover Yaklaşımı (Ortalama Aykırılıklar Yöntemi, -ölçütü)'ndan yararlanılarak sonuçlar sunulmuştur.
