Özet:
Günümüzde, teknoloji ve kimya endüstrisinin hızlı gelişimi, çevresel sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle bilim adamları, son yıllarda çevreye ve topluma daha duyarlı, yöntem ve kimyasalların geliştirilmesine yönelmektedir. Özellikle son yıllarda geliştirilen katalizörlerin kullanımıyla reaksiyon süreleri oldukça kısaltılmış, zararlı atık miktarları azaltılmış ve reaksiyonların seçiciliği arttırılmıştır. Bu katalizörler arasında yer alan faz transfer katalizörleri farklı fazlarda çözünen reaktiflerin reaksiyona girmesini kolaylaştırmaları, yüksek verimli temiz reaksiyonlar ve kısa reaksiyon süreleri sağlamaları nedeniyle oldukça dikkat çekmekte ve her geçen gün yeni katalizörlerin geliştirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.Bu çalışmada literatürde faz transfer katalizörü olarak kullanımlarına rastlanılmamış olan düz zincirli dikatyonik üç farklı amonyum tuzunun organik sentez açısından oldukça önemli olan C-C bağı oluşumu reaksiyonlarında PTC olarak etkinliği incelenmiştir. Bu amaçla 1,3-dibromopropan, 1,6-dibromohekzan ve 1,12-dibromododekan bileşiklerinin N,N-dimetildodesilamin ile reaksiyonuyla üç farklı amonyum tuzunun sentezi gerçekleştirilmiştir. Daha sonra bu tuzların faz transfer katalizörü olarak benzil siyanür ve t-butil metil ketonun çeşitli aldehitlerle kondenzasyon reaksiyonlarındaki etkisi araştırılmıştır.Yapılan çalışmalar sonucunda uzun ara zincir içeren dikatyonik tuzun kısa zincirli dikatyonik ve monokatyonik tuzlardan daha etkin olduğu görülmüştür. Reaksiyonlar sulu ortamda ve ultrason etkisi altında yapılarak aril substitue akrilonitriller ve ?,ß-doymamış ketonların sentezi çevreci bir yaklaşımla yüksek verimlerle gerçekleştirilmiştir.
