Özet:
Amino asidler doğada bulunan en basit optikçe aktif bileşiklerdir, oluşturdukları polimerler, peptidler ve proteinler elektron transferi, bilgi transferi, foto aktivite ve selektif katalitik fonksiyonlar gibi çok geniş çeşitlikte sentetik bileşiklerin gösteremediği fonksiyonlar gösterirler. Doğal ve doğal olmayan amino asidler ve türevleri kiral reaktif, ara ürün ve ligand olarak asimetrik katalizlerde yaygın olarak kullanılırlar (Andersson, 2001).Diğer taraftan, malemid türevleri biyolojik ve kimyasal uygulamalarda önemli bir substrat sınıfıdırlar. Biyolojik uygulamalarda, protein yapılarının kimyasal incelemelerinde, bağışıklık çifti olarak kanser terapilerinde, katı destekli enzim olarak sentetik uygulamalarda ve ayrıca yeni pestisidler olarak kullanılırlar. Malemid parçası Michael aksöptör özelliğine bağlı olarak sentezlerde platform olarak kullanılabilir. Dienofilik doğasından dolayı 1,3-siklokatılmalarda dipolarofiller kadar reaktivite gösterir (Fisera, 1997).Literatürde iskeletinde norbornenil kısım bulunduran N-substitue kiral maleimidlerin senteziyle ilgili birkaç rapor bulunmaktadır. Biagini ve çalışma arkadaşları, norbornen yapı içeren amino asit metil esterler sentezlemişlerdir.İndirgen Heck reaksiyonuylarıyla aril modifiye bisiklik imid sistemler içeren yeni kiral amino asid metil ester sentezleriyle ilgilenmeye başladık. Geniş sentetik potansiyelinden dolayı stereoselektif karbon-karbon bağlama yöntemi olan Heck reaksiyonları son otuz yıl içinde birçok sentetik ve mekanistik çalışmaya konu olmuştur (Ocal, 2005, 2006, 2007, 2008).Yapılan geniş literatür araştırmalarından sonra planlanan bu çalışma başlıca üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, başlangıç materyalleri olarak kullanılacak optikçe aktif (S)-norbornenil amino asit metil esterlerin sentezlemesidir, ikinci aşama ise alkenik amino asit metil esterlerin aril- ve hetaril iyodürlerle Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonlarını içermektedir, son aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları sırasıyla FTIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT ve GC-MS spektrofotometrik yöntemleriyle aydınlatılmıştır.Anahtar kelimeler: Norbornenil amino asit metil esterler, Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonları, C-C bağlanması, biyolojik aktif moleküller.
