Özet:
Piran türevi bileşiklerin sentezi, özellikle naftopiran türevlerinin antimikrobiyal, antitümör, antifungal gibi biyolojik özelliklerinin ortaya çıkması üzerine önem kazanmıştır. Pek çok naftopiran türevleri doğal bileşiklerden izole edilmiş ve tanımlanmıştır. Ayrıca bu bileşikler boya endüstrisinde, lazer teknolojisinde ve biyomoleküllerin tanınmasında pH duyarlı fluoresans materyalleri olarak da kullanılır. Piran ve naftopiran türevlerinin sentezi için, siklodehidrasyon. heteroatomlarda -alkilasyon, 2-hidroksi aromatik aldehitler ile 2-tetralon arasındaki siklo kondenzasyon reaksiyonları gibi birçok yöntem tasarlanmıştır. Ancak bu yöntemlerde düşük verim, uzun reaksiyon süreleri, toksik organik çözücülerin, aşırı reaktifler/katalizörlerin kullanılması, ağır reaksiyon koşulları gibi sorunlarla karşılaşılmıştır. Son yıllarda, çok bileşenli tek-kap metodu organik kimyanın en önemli reaksiyonu olmuştur. Bununla birlikte Lewis asitlerinin yeni bir tipi olan nadir toprak metal triflatlar, az toksik olmaları, yüksek kararlılığı, kolay kullanımı, suya dayanıklılığı ve sudan tekrar kazanılması gibi özellikleriyle organik sentezlerde geniş kullanım alanı bulmuşlardır.Bu çalışmada, yeni naftopiran bileşikleri triflatın katalizörlüğü eşliğinde çeşitli substitue aromatik aldehitler ile 2-naftol ve 1,3-dion bileşillerinin tek kap kondenzasyonu ile sentezlenmiştir. Elde edilen yeni bileşiklerin yapılan FTIR, 1HNMR, 13CNMR ve GC-MS spektroskopik yöntemler ile kanıtlanmıştır.
