Özet:
Organolityum bileşikleri reaktifliklerinin yüksek oluşu, kolay hazırlanmaları ve inert çözücülerde çözünür olmaları nedeni ile kimyasal sentezlerde giderek büyük önem kazanmışlardır. Fakat bu bileşikler oldukça karmaşık bir yapıya sahiptirler. Günümüzde yapılarına ilişkin yeterli bilgi mevcut değildir. Organolityum bileşiklerinin oluşum ışılan, dipol momentleri ve iyonizasyon potansiyelleri ile ilgili deneysel veri yok denecek kadar azdır. Bu nedenle, bu bileşikler ile ilgili moleküler orbital hesaplarının yapılması gerekmektedir. Bu hesaplamalar sonucunda bileşiğin hem yapısal hem de enerjisi ile ilgili tüm bilgiler bulunabilmektedir. Bu çalışmada , geometrik ve elektronik yapılarını, aynı zamanda karbon-lityum bağının özelliğini belirleyebilmek amacı ile, 13 değişik alkil ve alkenillityum bileşiğinin, MNDO yöntemi ile moleküler orbital hesaplamaları yapılmıştır. Hesaplamalarda öncelikle bileşiklerin moleküler geometrileri optimize edilmiş, optimum parametreler kullanılarak molekülün elektronik enerji hesaplamaları yapılmıştır. İncelenen tüm organolityum bileşiklerinin iyonizasyon potansiyelleri, dipol momentleri, oluşum ışılan, yük yoğunluklan, elektron yoğunlukları ve elektronik enerji düzeyleri hesaplanmıştır. Sonuç olarak , lityum atomunun boş olan 2p orbitallerinin de bağa katkısı olduğu bulunmuştur. İncelenen bileşiklerin, beklenilenden farklı geometrilerinin karbon-lityum bağının kısmi iyonik karakterinden ve lityumun a-verici, rc-alıcı özelliğinden kaynaklandığı belirtilmiştir. Ayrıca , lityumun molekülün dayanıklılığına etkisini saptayabilmek için moleküllerin oluşum ışılan ve dipol momentleri birbirleri ile ve aynı sayıda karbon içeren alkanlarla karşılaştırılmıştır. Hesaplama sonuçlan, alkil grubundaki karbon atomlarının sayısı cinsinden açıklanmıştır.
