Özet:
Doğal boyamacılık, doğadaki boyarmaddelerden yararlanılarak yapılır. Çoğu doğal boyaların elyafa bağlanmasını arttırmak için, çeşitli mordanlar kullanılır. Kuru soğan (Alliumcepa L.)kabuğundan elde edilen, doğal boyarmadde olan antosiyanin birçok meyve ve sebzede bulunmaktadır. Bu çalışmada, kuru soğan (Alliumcepa L.) kabuğundan elde edilen, doğal boyarmadde olan antosiyanin ile çeşitli geçiş metal tuzları mordan maddesi olarak kullanılarak, ön, birlikte ve son mordanlama metotlarına göre, 980C'de pH=2-8 aralığında tampon çözeltiler kullanılarak yünlü kumaş boyaması yapıldı. Ayrıca mordan olarak kullanılan çeşitli geçiş metalleriyle birlikte, tannik asidi ikinci bir mordan olarak kullanmak suretiyle çalışmalar tekrarlandı. Tannik asidin halılardaki ufak kurtların ve diğer allerji yapan maddelerin giderilmesi amacıyla, yün boyamada kullanıldığında, antibakteriyal, antiviral özelliklerle birlikte daha iyi ışık ve yıkama haslığı sağladığı saptanmıştır. Bu özelliğinden dolayı tannik asidin çalışmamızda kullanılması düşünülmüştür. Geliştirilen iki ayrı yöntemle, pH=2, 4, 6, 8'deyünlü kumaş numuneleri 980C'de 1 saat boyandılar. Ayrıca, boyamaya mordan miktarı vemordan tuzunun türü etkisi üzerine çalışmalar yapıldı. Suda az çözünen ve daha çok gıda boyası olarak kullanılan antosiyaninin, elyafa bağlanarak,çözünmemesini sağlamak için çeşitli mordan maddeleri kullanarak, farklı boyama metotlarına göre, 980C'de pH=2-8 aralığında yün boyama yapılarak, tampon çözeltiler kullanarak tannik asitli ve tannik asitsiz ortamlarda, uygun pH, uygun mordan ve uygun boyama yöntemleri saptandı.
