Özet:
Doğal ve biyolojik sistemlerde bulunan Al'un (Alüminyum), öncelikle insanoğlu ve daha birçok tür için potansiyel tehdit oluşturduğu bilinmektedir. Bu da günümüzde çok büyük bir problem haline gelmiştir. Bu sebeple Al'un kimyasal türlerinin ve bu türlerin ölçümlerinin incelenmesi konulan oldukça önem kazanmıştır. Al'un Alzheimer hastalığı ile tahmini ilişkisi bu metali insan sağlığı açısından da önemli bir konuma getirmiştir. Alzheimer hastalığı üzerine önemli düzeylerde çalışmalar yapan bir ülke de İngiltere'dir. Al'un kimyasal türlerinin ölçümlerinin incelenmesi, bu türlerin vücutta taşınması ve Alzheimer hastalığı ile olası bağlantılarını incelemek amacıyla 2004 yılında İngiliz Konsolosluğu tarafından desteklenen Yıldız Teknik Üniversitesi ve Royal Liverpool Üniversite Hastahanesi arasında "Investigation into the Measurement of the Chemical Species of Aluminium and Study of Their Relationships to Cellular Uptake and Removal" konu başlıklı proje başlatılmıştır ve halen yürütülmektedir. Çalışmanın büyük bir kısmı sözü geçen proje çerçevesinde Liverpool, İngiltere'de, Ağustos 2004 - Ocak 2005 tarihleri arasında Royal Liverpool Üniversite Hastahanesi laboratuarlarında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, metal-sitrat (özellikle Al-sitrat) komplekslerinin davranışları iki şekilde incelenmiştir. (1) Sitrik asit tayini açısından, çalışma prensibi enzimatik bir reksiyon olan ticari bir kit (BOEHRTNGER MANNHEIM / R-BIOPHARM, Citric Acid UV-Method) kullanılarak spektrofotometrik olarak incelenmiştir. (2) Alüminyum ve diğer metallerin tayini açısından, önce yüksek performanslı iyon değiştirme kromatografisi (HPIEC) ile aynına yapılmıştır. Ardından metal kompleksi oluşturan bir ajanla (4,5-dihidroksi-l,3- benzendisülfonik asid, disodyum monohidrat tuzu) spektrofotometrik olarak incelenmiştir. HPIEC 'ye ek olarak Al grafit fırınlı atomik absorpsiyon kromatografisi (GFAAS) ile de tayin edilmiştir. Analiz örnekleri olarak, sentetik metal-sitrat çözeltileri sitrik asit içerdiği bilinen, günlük olarak tüketilen çeşitli meyve suları ve çay kullanılmıştır. Tek bir analiz için idrar örneği kullanılmıştır. Literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak metal-sitrat kompleks çözeltilerinin taze ve yaşlı (bekletilmiş) olmaları halinde sitrik asit enzimatik reksiyon tayini üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan çalışmalarda taze çözeltilerin enzimatik reaksiyon üzerine belirgin bir inhibasyon etkileri olduğu belirlenmesine rağmen bu etki yaşlı çözeltilerde görülmemiştir.
