Özet:
Bu araştırma ile ilköğretim 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersi "Güzel Yurdumuz Türkiye" ünitesi için uygulanan sosyo-kültürel oluşturmacı ve geleneksel öğrenme ortamının, öğrenenlerin akademik başarıları, öğrenmenin kalıcılığı ve öğrenen görüşleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Öntest-sontest kontrol gruplu deneysel araştırma modeli kullanılarak yapılan bu araştırma, 2004-2005 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, Mustafa Eravutmuş İlköğretim Okulu'nda yansız olarak seçilen iki 5. sınıf üzerinde yapılmıştır. Denel işlemin yürütüleceği grupları seçmek amacıyla okuldaki 5. sınıf öğrenenlerinin 4. sınıftaki ağırlıklı yıl sonu basan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı bağımsız gruplar t-testi ile kontrol edilmiştir. T-testi sonuçlarına göre, farklılığın istatistiksel olarak anlamsız ve en az olduğu üç grup belirlenmiş ve bunlar arasından tesadüfi olarak iki grup seçilmiştir. Bu iki grup arasından da, yine tesadüfi yöntemle; bir grup deney grubu, diğer grup kontrol grubu olarak seçilmiştir. Araştırma kapsamında, 13 kız, 29 erkek olmak üzere toplam 42 öğrenen, deney grubunu oluştururken; 16 kız, 25 erkek olmak üzere toplam 41 öğrenen de kontrol grubunu oluşturmuştur. Araştırmadan elde edilen veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen basan testi ile toplanmıştır. Basan testinin kapsam geçerliğinin sağlanmasından sonra, güvenirlik çalışması için, 6. sınıfa devam eden 117 öğrenenin katıldığı ön uygulama yapılmış ve ön uygulama sonuçlanna göre, basan testinin ortalama güçlüğü 0.51, Cronbach Alpha (d) güvenirlik katsayısı 0.70 olarak bulgulanmıştır. Deney ve kontrol gruplannın deney öncesi benzerlik derecelerini ve gruplann üniteyle ilgili ön bilgilerini belirlemek amacıyla, deney ve kontrol gruplanna öntest uygulanmıştır. Uygulama öncesinde, araştırmacı tarafından, oluşturmacı yaklaşımın ilkeleri göz önünde bulundurularak çerçeve ders planları yapılmış ve uygulama sürecinde bu planlann deney grubu öğrenenleriyle birlikte düzenlenmesi ve uygulanması sağlanmıştır. Deney grubunda oluşturmacı yaklaşıma uygun öğrenme ortamı düzenlenip düzenlenmediği "Oluşturmacı Öğrenme Ortamı Ölçeği" kullanılarak kontrol edilmiştir. Geleneksel yöntemin uygulandığı kontrol grubunda ise, ders planlan sınıf öğretmeni tarafından yapılmış ve bu planlar araştırmacı öğretmen tarafından geleneksel yaklaşıma uygunluğu yönünden kontrol edilmiştir. vuYaklaşık 6 hafta süren uygulamadan 1 hafta sonra, basan testi, sontest olarak, sontestin uygulanmasından 6 hafta sonra ise kalıcılık testi olarak, deney ve kontrol grubunda eş zamanlı olarak uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, aritmetik ortalama, standart sapma ve Tek Faktörlü Kovaryans Analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen birinci bulgu, deney ve kontrol gruplarının öntest puanlan kontrol altına alındığında, oluşturmacı öğrenme ortamı uygulanan deney grubunun, geleneksel öğrenme ortamı uygulanan kontrol grubundan, akademik basan bakımından daha başarılı olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgu, araştırmanın birinci hipotezini desteklemiştir. Araştırmadan elde edilen ikinci bulgu, her iki grubun sontest puanlan kontrol altına alındığında, oluşturmacı öğrenme ortamı uygulanan deney grubunun, geleneksel öğrenme ortamı uygulanan kontrol grubundan, öğrenmenin kalıcılığı bakımından daha başanlı olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgu, araştırmanın ikinci hipotezini desteklemiştir. Araştırmadan elde edilen üçüncü bulgu, oluşturmacı öğrenme ortamının, öğrenenlerin görüşlerini olumlu yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Araştırma sonucunda; deney grubu öğrenenleri ile kontrol grubu öğrenenleri arasında, akademik basan ve öğrenmenin kalıcılığı bakımından deney grubu öğrenenleri lehine anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmış; aynı zamanda, oluşturmacı yaklaşımın, deney grubu öğrenenlerinin görüşlerini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.