İlköğretim okulu müdürleri yöneticilik yeterliklerine ne derece sahiptirler

Abstract

Bu araştırma ilköğretim okulları müdürlerinin yöneticilik yeterliklerine ilişkindir. Araştırmanın problemi eğitimin temel taşını oluşturan ilköğretim okullarında görev yapan müdürlerin yöneticilik yeterliklerine ne derece sahip olduklarını belirlemektir. Araştırmada yeterlik; kişiye belirli bir rolü oynayabilme gücü kazandıran özelliklerin varlığı olarak tanımlanmış ve kabul edilmiştir. Bu araştırmanın amacı yöneticilik yeterliklerini belirlemek, önceliklerine göre bu alanları sıralamak ve böylece hizmet öncesi ve hizmet içi programlara ışık tutmaktır. Araştırmanın bulguları; hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarında kullanılmasının yanında, ilköğretim okulları ve diğer okul yöneticilerin yetiştirilmesi, atanması ve terfilerine ilişkin işlemlerin yeniden düzenlenmesinde ve ayrıca iş analizlerinde kullanılabilecektir. Araştırmanın evreni Milli Eğitim Bakanlığı ilköğretim okullarıdır. Çalışma evreni ise İstanbul İli Eyüp İlçesi İlköğretim Okullarıdır. Örneklem, bu ilçeden oransız küme örneklem alma yoluna gidilmiş ad çekme yoluyla 13 ilköğretim okulu ve bu okullarda görevli 402 öğretmen seçilerek oluşturulmuştur. Gönderilen 402 anketin 344'ü geri dönmüş ve anketlerin dönüş oranı %86' dır. 344 anketin 329'u geçerli anket olarak araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmada geçerli olarak kullanılan anketlerin sayısının çalışma evrenine oranı %35'tir. Elde edilen veriler Microsoft Excel 2000 ve SPSS 9.0 İstatistik programları kullanılarak analiz edilmiş olup, her bir yeterlik alanının öncelikle frekans ve yüzdeleri bulunmuştur. Daha sonra yeterlik alanlarının cinsiyet ve mesleki kıdeme göre T-Testi ve tek yönlü varyans analizi yapılarak anlamlı farklı olup olmadığı test edilmiştir. Anlamlı (önemli) farklılık bulunan alanlarda cinsiyete göre faklılıkta Screwness testi, mesleki kıdeme göre farklılık bulunan alanlarda Tukey-testi yapılarak farklılığın hangi gruptan kaynaklandığı belirlenmiştir. Bir yeterlik alanında yer alan soruların iç tutarlılığını ölçmek için ise Cronbach Alpha Katsayıları hesaplanmış ve bütün veriler için iç tutarlık katsayısı alpha=0,98 olarak bulunmuştur. Bu da anketten elde edilen verilen tutarlı olduğunu göstermiştir. iiiOnsekiz yeterlik alanının değerlendirilmesi sonucunda, okul müdürlerinin genel olarak yeterlik düzeyi ortadan yukarı (çok ve tam) düzeyde bulunmuştur. Özellikle; okul-çevre ilişkileri, okulun işletmecilik ilkelerine göre yönetilmesi ve yetki ve sorumluluğa ilişkin sorunlar, liderlik davranışları, yardımcı hizmetlerin sağlanması yeterlik alanları (grupları) "çok" ve "tam" düzeyine yakın olarak bulunmuş, ancak, rehberlik ve danışma hizmetleri, araştırma-geliştirme-yenileme ve denetleme- değerlendirme yeterlik alanları (grupları) diğer yeterlik alanlarına göre düşük olarak "orta" düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinin yeterliklerine ilişkin olarak, cinsiyete göre; denetleme-değerlendirme, yetki ve sorumluluk, eğitsel kolların kurulma çalışma ve değerlendirilmesi, rehberlik ve danışma hizmetleri ve araştırma-geliştirme-yenileme yeterlik boyutlarında (gruplarında) farklılıklar bulunmuştur. Buna göre erkek öğretmenler bayan öğretmenlere göre müdürleri daha az yeterli bulmuşlardır. Öğretmenlerin mesleki kıdemlerine göre ise; karar verme, rehberlik ve danışma hizmetleri, personel yönetimi, okul-çevre ilişkileri yeterlik boyutlarında (gruplarında) 11- 15 yıl kıdemi olan öğretmenler diğer kıdem gruplarına göre müdürlerini daha az yeterli bulurken, iletişim ve olumlu iklim oluşturma yeterlik boyutlarında (gruplarında) 5 yıl ve daha az kıdeme sahip öğretmenler 21 yıl ve daha fazla kıdemi olan öğretmenlere göre daha az yeterli bulmuşlardır. Araştırmadan elde edilen bulgular; ilköğretim okulları müdürlerinin hizmet öncesi ve hizmetiçi eğitim programlarında düzenlemeler yapılmasının yararlı olacağını ortaya koymaktadır.