İlköğretim 1. sınıf öğrencilerin sınıfta olumlu ve olumsuz davranışlar göstermelerini etkileyen aileyle ilgili etmenler

Abstract

Toplumsal gelişme için gerekli olan insan yetiştirme sürecinin, verimli bir şekilde gerçekleştirilmesinde öğretmenin rolü büyüktür. Öğretmenler eğitim ortamlarını yani sınıfları öğrenmelerin gerçekleştirilmesine uygun hale getirebildikleri ölçüde başarılı olacaklardır. Bu noktada öğretmenlerin sınıf yönetimiyle ilgili becerileri önem kazanmaktadır. Öğretmenlerin sınıf yönetimiyle ilgili becerileri ne kadar gelişirse gelişsin, eğer öğrenci dış etkenlerden fazlasıyla etkileniyorsa sınıfta etkili bir öğrenme-öğretme ortamı oluşturulamayacaktır. Öğrencilerin aile yapısı, anne-babalarının tutumları, boş zamanlarım değerlendirme biçimleri gibi aileyle ilgili değişkenler öğrencilerin sınıfta olumlu ve olumsuz davranışlar göstermesini önemli derecede etkiler. Öğrencilerin sınıfta olumlu ve olumsuz davranışlar göstermesine neden olan aileyle ilgili etmenlerin ortaya çıkarılması ise verimli bir sınıf ortamının yaratılmasını sağlayacaktır. Bu nedenle bu araştırmada, ilköğretim 1. sınıf öğrencilerinin sınıfta olumlu ve olumsuz davranışlar göstermelerine neden olan aileyle ilgili etmenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada alt problemler doğrultusunda, sınıfta olumlu ve olumsuz davranış gösteren öğrencilerin aileleriyle ilgili var olan özellikler ortaya konmaya çalışıldığı için tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, İstanbul il sınırları içinde bulunan Özel Şişli Terakki İlköğretim Okulu 1999-2000 öğretim yılı birinci sınıf öğrencileri ve bu öğrencilerin ebeveynleri, örneklemini de evrende bulunan 224 öğrenci arasından ulaşılabilen, 212 öğrenci arasından seçilen 41 olumlu ve 41 olumsuz davranış gösteren toplam 82 öğrencinin ebeveynleri oluşturmuştur. Araştırmaya ait veriler; sınıfta olumsuz davranışlar gösteren öğrencilerin tespit edilmesini amaçlayan gözlem formu, öğrencilerin aile yapısının ve boş zaman değerlendirme şekillerinin belirlenmesine yönelik hazırlanan anketler ve annelere uygulanan Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PART) ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, babanın işten dönme saatinin, anne ve babanın öğrenci ile hafta sonu birlikte olma süresinin, öğrencinin ödevlerini yapma sisteminin, annenin ev kadınlığırolünü reddetmesinin öğrencilerin sınıfta olumlu ve olumsuz davranışlar göstermesini anlamlı derecede etkilediği ortaya çıkmıştır. Yine araştırma sonucunda, ailenin eğitim ve gelir durumunun, aile türünün, annenin çalışmasının, işten dönme saatinin, anne-babanın iş seyahatine çıkmasının, öğrenci ile hafta içi birlikte olma süresinin, öğrencinin ders çalışma süresinin, annenin aşın koruyucu olmasının, baskı ve disipline inanmasının, evde eşler arasında geçimsizliğin olmasının öğrencilerin sınıfta olumlu ve olumsuz davranışlar göstermesini anlamlı derecede etkilemediği ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırma sonuçlarına göre sınıfta olumsuz davranışlar gösteren öğrencilerin, olumlu davranışlar gösteren öğrencilere oranla daha fazla televizyonda çizgi film, show programlan, korku ve şiddet filmleri izledikleri, bilgisayarda şiddet ve savaş oyunlarıyla oynadıkları, savaş oyuncakları ve elektronik oyuncaklara ilgi gösterdikleri, sınıfta olumlu davranışlar gösteren öğrencilerin ise diğer gruba oranla televizyonda daha fazla spor, müzik, belgesel programlan, haberleri, çocuk filmlerini izledikleri, daha çok kitap okudukları ve düşündürücü oyuncaklarla (satranç v.b) oynadıkları saptanmıştır.