Özet:
Dünya genelinde artan nüfus ve gelişen teknolojiye paralel olarak sürekli artış gösteren enerji gereksiniminin büyük bir kısmı, petrol, doğal gaz ve kömür gibi sınırlı rezervlere sahip, çevresel sorunlara neden olan ve yenilenemeyen birincil fosil enerji kaynaklarından karşılanmaktadır. Günümüzde, temiz, kolay bulunabilir ve yenilenebilir alternatif enerji kaynaklarının kullanımı giderek önem kazanmaktadır. Alternatif enerji kaynakları arasında olan biyokütle, hemen her iklim ve coğrafyada bol miktarda bulunabilen, yenilenebilir çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Bu çalışmada, biyokütle atık maddesi olarak kullanılan Antep fıstığı kabuklarının sıvılaştırılması sırasında, çeşitli deneysel parametrelerin sıvılaşma verimleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Sıcaklık, basınç ve tetralin/(tetralin+kreozot yağı) oranı etkileri incelenen parametrelerdir. Deneylerde, 250 ml kapasiteli manyetik karıştırıcılı bir otoklav, çözücü olarak tetralin+kreozot yağı karışımı, ortam gazı olarak ise hidrojen kullanılmıştır. İlgili reaksiyon koşullarındaki reaksiyon süresi 45 dakika olarak alınmıştır. Sıvılaştırma sonucu oluşan sıvı ürünler Soxhlet ekstraksiyonu uygulanarak, yağ, asfalten, preasfalten veartık kesimlerine ayrılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında sıcaklık ve çözücü içindeki tetralin/(tetralin+kreozot yağı)oranının Antep fıstığı kabuklarının sıvılaşma verimleri üzerindeki bireysel etkileri incelenmiştir. İkinci aşamada, sıcaklık, basınç ve çözücü içindeki tetralin/(tetralin+kreozotyağı) oranının verimler üzerindeki etkisi deneysel tasarıma uygun olarak araştırılmıştır. Sıcaklık, basınç ve tetralin/(tetralin+kreozot yağı) oranı parametrelerinin çalışma aralıkları sırasıyla 325-375ºC, 10-30 atm., 0/1-1/1 olarak alınmıştır. Üçüncü ve son aşamada, elde edilen bulgular temelinde, yağ+gaz, asfalten ve preasfalten verimleri, toplam dönüşümler için model denklemleri geliştirilmiş ve optimizasyon çalışması yapılmıştır. Oluşturulan model denklemler sonucu bulunan sıvılaştırma verimlerine ait optimum koşullar, toplam dönüşüm için, 370,5ºC, 22,6 atm ve 0,08 tetralin/(tetralin+kreozot yağı) oranı,yağ+gaz verimi için, 370,8ºC, 19,9 atm ve 0,96 tetralin/(tetralin+kreozot yağı) oranı, asfalten verimi için, 361,9ºC, 19,5 atm ve 0,03 tetralin/(tetralin+kreozot yağı) oranı, preasfalten verimi için ise, 355,4ºC, 19,1 atm ve 0,01 tetralin/(tetralin+kreozot yağı) oranı olarak bulunmuştur.
