İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği

Abstract

Etkili okulların özelliklerini belirlemeye dönük araştırmaların büyük çoğunluğu, bu okulların öğretim liderliği davranışlarını gösteren müdürler tarafından yönetildiğini ortaya çıkarmaktadır. Okulları yeni bir yapıya kavuşturmaya karşı duyulan ihtiyacın doğuşu ile birlikte öğretim liderliği olarak tanımlanan kavram, okul müdürünün bir lider olarak göstermesi gereken görev ve davranışları da büyük ölçüde açıklığa kavuşturmuştur. özellikle gelişmiş ülkelerdeki eğitim yönetimi literatürüne bakıldığında, öğretim liderliği alanında pek çok araştırmanın yapıldığı; okul müdürlerinin birer öğretim lideri olarak yetiştirilmesi, atanması ve değerlendirilmesinin öncelik verilen konular arasında yer aldığı görülmektedir. Ancak ülkemizde öğretim liderliği alanına özgü araştırmaların yok denecek kadar az olması, bu konunun henüz Türkiye'deki eğitim yönetimi literatüründe yer edinmediğini göstermektedir. Bu durum, okulların daha etkili yönetilmesi için ilgililerin dikkatini öğretim liderliği üzerinde yoğunlaştıracakları bilimsel araştırmaların başlatılması ve okul müdürlerine öğretim liderliği davranışları kazandırıcı eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi gereğini ortaya çıkarmaktadır. Bununla birlikte, okul müdürlerine yönelik öğretim liderliği davranışlarını kazandırıcı bir eğitim programının düzenlenebilmesi için öncelikle görev yapmakta olan okul müdürlerinin öğretim liderliği görevlerini yerine getirme derecelerinin belirlenmesi gerekmektedir. Yukarıda le belirtilen gerçekler gözönüne alınarak planlanan bu araştırmanın genel amacını, öğretmenlerin algılarına göre resmi ilköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği görevlerini yerine getirme derecelerinin belirlenmesi oluşturmuştur. Bu amacı gerçekleştirmek amacıyla Hallinger (1985) tarafından geliştirilen ve öğretim liderliğini üç kavramsal boyut içerisinde leyen model esas alınarak; öğretmen algılarına göre, ilköğretim okulu müdürlerinin, okulun misyonunu tanımlama, eğitim programı ve öğretimi yönetme ve olumlu öğrenme iklimi geliştirme boyutlarında yer alan görevleri ne derecede yerine getirdikleri sorularına cevap aranmıştır. Ayrıca anketi cevaplandıran öğretmenler, cinsiyet, yaş, yönetim konusunda katıldıkları seminer sayısı ve görev yaptıkları kademe gibi bireysel değişkenlere gruplandırıldıklarında, ilköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği görevlerini yerine getirme derecelerine ilişkin algıları arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığı araştırmada cevap aranan bir başka soru olmuştur. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Kadıköy ilçesinde yer alan 70 resmi ilköğretim okulu oluşturmuştur. Bu okullar içerisinde 21 ilköğretim okulu, oransız küme örnekleme yoluyla Örnekleme alınmıştır. Veriler, örneklemi oluşturan 21 okulda 1. ve 2. kademede görev yapan 240 öğretmene anket uygulanarak elde edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin algılarına göre, ilköğretim okulu müdürlerinin okulun amaçlarını geliştirme, amaçları açıklama, öğretimi denetleme ve değerlendirme, eğitim programını eşgüdümleme, öğretim zamanını koruma, ulaşılabilir olma ve öğrencileri öğrenmeye özendirme görevlerini çoğunlukla yerine getirdikleri, buna karşın öğrenci başarısını izleme, öğretmenleri çalışmaya özendirme, öğretmenlerin mesleki gelişimini sağlama, akademik standartlar geliştirme ve uygulama görevlerini arasıra yerine getirdikleri belirlenmiştir. : Araştırmada test edilen bireysel değişkenler arasında, yaş değişkeninin, müdürlerin öğretim liderliği görevlerini yerine getirme derecelerine ilişkin algılar üzerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığı ortaya çıkmıştır. Cinsiyet ve görev yapılan kademe değişkeninin, öğretim zamanını koruma görevi hariç müdürlerin öğretim liderliği görevlerini yerine getirme derecelerine ilişkin algılar üzerinde etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Buna karşın öğretmenlerin yönetim konusunda katıldıkları seminer sayısı değişkeninin, okulun amaçlarını geliştirme görevi hariç, müdürlerin öğretim liderliği görevlerini yerine getirme derecelerine ilişkin algılar üzerinde anlamlı farklılıklara yol açtığı belirlenmiştir.