Romanlar`da 12 Eylül Askeri müdahalesi

Abstract

Bu çalışma 12 Eylül romanlarını inceleyerek, 12 Eylül askeri darbesinintoplumsal etkilerinin romanlarda farklı yönleriyle aktarımını incelemeyi hedeflemiştir.Bu incelemeyi yapabilmek amacıyla öncelikle edebiyat ve toplum ilişkisi irdelenmiş,toplumsal ve siyasal gelişmelerin roman sanatıyla etkileşimine odaklanılmıştır. Bubağlamda, çalışmanın ilk bölümünde edebiyat sosyolojisi kuramlarına değinilmiş,özellikle Terry Eagleton, Pierre Macherey, Louis Althusser, Theodor Adorno'nunedebiyat ve toplum ilişkisine dair çalışmalarından yararlanılmıştır.Toplumsal gelişmelerin roman sanatına etkisini çözümlemek üzere 1945'liyıllardan itibaren Türk siyasal hayatındaki gelişmeler çerçevesinde 1960, 1971, 1980askeri müdahalelerinin artalanları üzerine çalışılmıştır. 12 Eylül 1980 askeri darbesininöncesi ve sonrası toplumsal etkileri bağlamında incelenmiştir. Bu etkilerin romanlardaizini sürmek amacıyla, beş kadın yazardan birer roman seçilerek, bu romanlarıntoplumun 12 Eylül askeri darbesinden etkilenen farklı kesimlerini ele almasına özengösterilmiştir. Seçilen romanlar ve yazarları sırasıyla şunlardır: Hiçbiryere Dönüş, OyaBaydar, Hayır..., Adalet Ağaoğlu, Uçurtmayı Vurmasınlar, Feride Çiçekoğlu, GeceDersleri, Latife Tekin, Kuş Diline Öykünen, Ayşegül Devecioğlu. Bu romanlar 12 Eylül1980 askeri darbesinin toplumsal etkilerini farklı yönlerden ve farklı yaklaşımlarla elealırlar. Romanlarda üzerinde durulan; 12 Eylül döneminde siyasi göçmenlik,üniversiteler, hapishane yaşamı, işçilerin siyasal katılımı ve sol kesimde yer alanörgütler, 12 Eylül sonrası toplumsal değişim ve siyasi hareketler içerisinde kadının yeritemaları çalışma kapsamında ele alınmış, yazarların farklı konular üzerindenromanlarda dile getirdikleri izlenimler ile 12 Eylül dönemi siyasi gelişmelerikarşılaştırılarak incelenmiştir.v