Abstract:
Bu çalısmada, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılıp, Soğuk Savas'ın sona ermesive tek kutuplu bir dünya düzenine geçilmesiyle baslayan süreçte Orta Asya ve Kafkasya'nın zengin enerji kaynaklarına sahip olmak ve bu kaynakların uluslararası pazarlara aktarılmasını sağlayacak boru hatlarının kontrolünü elinde tutmak isteyen aktörlerin rekabeti ele alınmıstır. 19. yüzyılda Britanya ve Rusya İmparatorlukları'nın Orta Asya'daki mücadelesinden esinlenerek "Yeni Büyük Oyun" ismi verilen bu güç mücadelesinin selefinden ayrılan özellikleri, temel unsurları, yasandığı coğrafya ve bu coğrafyanın özellikleri "Rekabetin Merkezi: Orta Asya ve Kafkasya" ana baslığı altında incelenmistir. Petrol ve doğal gaz zenginlikleriyle ön plana çıkan bu bölgenin küresel ve bölgesel aktörlerin nasıl ve neden dikkatini çektiği istatistiksel verilerin de yardımıyla ortaya konulmus; mücadelenin en önemli unsuru olan kaynakların uluslararası pazarlara aktarılması konusunda yasanacak sorunlar, enerji güvenliği, etnik sorunlar, Hazar'ın hukuki statüsü ve enerji ihraç yollarında Rusya Federasyonu'na olan bağımlılık bağlamında ele alınmıstır. Çalısmanın ikinci bölümünde, rekabetin aktörleri, Türkiye'ye üçüncü ve son bölümde yer vermek kaydıyla, iki ayrı sınıflandırma altında devletler ve büyük petrol sirketleri olarak analiz edilmistir. "Rekabetin Aktörleri" ana baslığı altında, ele alınan tüm oyuncuların, izledikleri stratejilere, ortaya attıkları projelere ve kazanımlarına-kayıplarına yer verilmistir. Türkiye'nin rekabetteki yerinin ele alındığı son bölümde ise, ülkenin Orta Asya ve Kafkasya'daki konumu, bölge ülkeleri, Rusya ve İran ile dıs politikası bağlamında incelenerek aktarılmıstır. Türkiye'nin Orta Asya ve Kafkasya'ya yönelik enerji politikasının da kapsamlı bir sekilde masaya yatırıldığı bu son bölümde, ülkenin enerji gereksiniminden hareketle olusturulan enerji stratejisi bünyesinde vücut bulan veya ileride yasama geçirilmesi düsünülen projelere yer verilmistir. Son olarak, Türkiye'nin Hazar enerji havzasında yürüttüğü faaliyetler de incelenerek çalısma tamamlanmıstır. Konu hakkında Türkiye'de basılmıs eserlerin büyük bölümünün kendine yer bulduğu bu çalısmada, kitap, makale, arastırma raporları, teknik dergi, gazete ve internet kaynaklarından yararlanılmıs ve tanıtıcı inceleme yöntemi izlenmistir.
