Bir direniş hareketi olarak HAMAS

Abstract

Bu çalısmada Filistin siyasetinde El-Fetih ile birlikte iki önemli hareketten biri olan HAMAS (İslami Direnis Hareketi) çesitli boyutlarıyla analiz edilmistir. HAMAS incelemesine geçilmeden önce HAMAS'ın hangi tarihsel ve sosyo-politik süreç sonucu ortaya çıktıgının önemli oldugu düsünüldügünden, Filistin Sorunu tartısılmıstır. Filistin Sorunu 60 yıla yakın bir zamandır Ortadogu cografyasındaki en temel sorun olma özelligini sürdürmektedir. Sorunun temelinde İsrail'in Filistin topraklarını isgal etmesi ve bu isgal dolayısıyla milyonlarca Filistinlinin yersiz yurtsuz edilmesi yatmaktadır. Ayrıca İsrail 1967 yılından beri sistematik bir biçimde Güney Afrika'daki ırk ayrımına dayanan Apartheid rejiminin temel araçlarını kullanmaktadır. İsrail, isgali kalıcılastırmak için suikastlerden, sürgüne, Filistin topraklarında yasadısı yüzlerce Yahudi yerlesim yeri açmaktan Filistinlilerle İsraillileri ayıran duvar ve tel örgüler yapmaya kadar birçok Apartheid yöntemini uygulamaya koymustur. Tezin ilk iki bölümünde sırasıyla İsrail isgalinin mahiyeti ve özellikleri ile 20. yüzyıl boyunca Filistin halkının sosyal tarihi incelendikten sonra, bu temel bilgiler üzerine üçüncü ana bölümde HAMAS hareketi analiz edilmistir. Filistin 1930'lardan itibaren Müslüman Kardesler Hareketi temelinde bir İslami harekete sahip olmustur. 1987 yılına gelene kadar Müslüman Kardesler'in Filistin'de örgütlü olan kolu Filistin siyaseti ve İsrail'e karsı direniste ön planda olmamıs, daha çok toplumsal hizmetler ve toplumun İslami yönde dönüsümü ile ilgilenmistir. Ancak 1987 yılında İsrail isgaline karsı baslayan I. intifada (Direnis) ile birlikte önemli bir dönüsüm geçiren Filistin'deki Müslüman Kardesler Hareketi'nin kolu, HAMAS adını alarak isgale karsı aktif ve silahlı direnisi benimsemistir. Üçüncü bölümde bu tarihsel arkaplan tartısıldıktan sonra Oslo Süreci (1993-2000) ve 2000'de baslayan II. İntifada (El-Aksa intifadası) boyunca HAMAS'ın izledigi yöntem ve siyaset analiz edilmistir. Bu bölümün son kısmında ise HAMAS'ın son yıllardaki yükselisi ve gerek yerel seçimlerde gerekse Ocak 2006'da gerçeklestirilen genel seçimlerde HAMAS'ın elde ettigi zaferin nedenleri ve iktidara gelen HAMAS'ın karsılastıgı çesitli zorluklar degerlendirilmistir. HAMAS bugün Filistin'de iktidar olan, ancak bir yandan İsrail isgaline karsı direnis yürütürken diger yandan Filistin halkı için temel önemdeki bazı ihtiyaçları kurdugu sosyal hizmet agları ile saglayan bir harekettir. İslami bir dile sahip olan HAMAS hareketi.