Rus tarih ders kitaplarında Osmanlı / Türk imgesi

Abstract

Bu çalışma 1837-1991 yılları arasında Rusya'da yayınlanan orta öğretim tarih ders kitaplarında Osmanlı/ Türk imgesini incelemektedir. Rusya İmparatorluğu, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği olmak üzere iki ana bölüme ayrılan tarih ders kitaplarında Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye ile ilgili yaklaşım ve değerlendirmeler ele alınarak incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Öncelikle ulusal devlet ve ulusal eğitimin oluşum süreçleri incelenmiştir. Ulusal eğitim kavramı çerçevesinde tarih ders kitabı incelemelerine ilginin ortaya çıkışı ve artışı, bu tür çalışmalarının inceleme amaçları gibi konular araştırmada yer almıştır. Ülkenin siyasi yapısının değişimi, toplumun siyasi, kültürel, ideolojik ve diğer değerler üzerine etkisini bırakmaktadır. Bu çalışma bütün bu toplumsal değişikliklerin bir ulusun üzerinde kurulan imgeleri nasıl etkilediğini göstermeye çalışmıştır. Çalışma sırasında araştırmanın temel eseri olan tarih ders kitaplarında yer alan imgelerin dönem açıdan değişkenliğinin incelenmesinde karşılaştırma yöntemine başvurulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'nin tarihinde önemli kırılma noktalarını öne çıkartarak malzemenin incelemesinde yorumlama yöntemi kullanılmıştır. Rus tarih ders kitaplarında bulunan resimler de bu çalışmada yer almıştır. Bu görüntüler aracılığıyla verilmek istenilen mesaj ve imgeler da yorumlanmıştır. Sonuç olarak, Osmanlı ve Türk imgelerinin değişkenliği Rusya'nın siyasi yapısına bağlı kaldığı söylenebilir.