Türkiye solunda kalkınma düşüncesi (1960-1971)

Abstract

Bu çalışmanın konusu, 1960-1971 döneminde Türkiye'de sol/sosyalist hareketin kalkınma düşüncesini incelemektir. Söz konusu hareketi oluşturan akımlar ise Yön- Devrim Hareketi, Türkiye İşçi Partisi ve Milli Demokratik Devrim olarak ele alınmıştır. Çalışmada, 1960-1971 yıllarını kapsayan sürecin seçilme nedeni, bu dönemin Türkiye'de solun bir siyasi ve toplumsal özne olarak kendisini gösterdiği yılları ifade ediyor oluşudur. 1960-1971 yılları arasında sol, Türkiye İşçi Partisi ile parlamentoda temsil edilmiş, Yön-Devrim Hareketi ve Milli Demokratik Devrim Hareketi ise solun ideolojik ve teorik üretimi açısından önemli bir rolü üstlenmişlerdir. Bilindiği gibi, 1960'lar soluna egemen olan en önemli düşüncelerden biri "kalkınma"dır. Sol, bu yıllar boyunca "Nasıl Kalkınacağız" sorusuna yanıtlar aramıştır. Hemen belirtilmeli ki, bu yanıtlar aynı zamanda solun ideolojik, siyasi ve stratejik ayrılıklarının ve benzerliklerinin de bir yansıması olarak görülmelidir.Çalışmanın giriş bölümünde, dünyada kalkınma fikrinin kökenlerini incelemenin Türkiye solunun kalkınma yaklaşımını anlamamıza ne derece ışık tutabileceği üzerinde durulmuştur. Bu anlamda, ikinci ve üçüncü bölüm bu tarihsel sürecin incelenmesine ayrılmıştır. Dördüncü ve beşinci bölümler ise, bir önceki bölümlerde anlatılmaya çalışılan tarihsel arkaplanın yol göstericiliğinde Türkiye'de solun kalkınmacı fikirlerine, bu fikirlerin ideolojik kaynaklarına ve aralarındaki benzerlik ve farklılıklara ayrılmıştır. Öte yanda, Türkiye'de solun kalkınma fikirlerinin kalkınma ve az gelişmişlik literatürüne ait teorilerle açıklanıp açıklanamayacağı üzerine bir denemeye de son bölümde yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: Türkiye solu, kalkınma, planlama, üçüncü dünya, sosyalizm, kapitalizm