Çevre psikolojisi bağlamında çevresel imaj ve Beşiktaş Meydanı örneği

Abstract

İnsan sosyal ve dinamik bir varlıktır. Bunun sürdürülebilmesi yerleşmelerde yer alan açık alanların düzenine bağlıdır. Türkiye'de uygulanan tasarım projelerinde ekonomi faktörü ve yasaların ağır basması, insan varlığının fiziksel, sosyal ve psikolojik boyutlarının ihmal edilmesine neden olmaktadır. Buna bağlı olarak ekonomik etkenlerin yanı sıra yönetmelikler ile birbirinin kopyası haline gelen olumsuz mekanlar insanların stresli, mutsuz ve verimsiz olmasında etkilidir Bu çalışmanın amacı çevre psikolojisi bağlamında insan faktörünün 1 derecede önem verildiği kentsel mekan niteliklerinin araştırılmasıdır. Bu amaçtan yola çıkılarak insan duyu organları ile mekanı algılama yetileri incelenerek, bireylerin mekan hakkında oluşturdukları imgeler incelenmektedir. Algılamanın özellikleri doğrultusunda mekansal boyutların ve oranların, insan ve çevre psikolojisi üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Elde edilen veriler seçilen örnek alan olan Beşiktaş Meydanında yapılan gözlem ve anket çalışmaları ile değerlendirilmektedir Birinci bölümde konunun amacı, kapsamı ve yöntemi ele alınmaktadır. İkinci bölümde, çalışmada ver alan kavramlar çevre psikolojisi, çevre ve mekan sıralamasıyla ele alınmaktadır Çevre psikolojisi tanımından sonra, çevre, çevrenin fiziksel ve davranışsal bileşenleri, sosyal ve psikolojik mekan tanımlan ve bileşenleri ile kentsel mekan tanımı, türleri, kentsel mekan ile insan ölçeği ilişkisi ayrıntılı biçimde incelenmektedir. Üçüncü bölüm mekan, insan ve çevre psikolojisi üçlüsünün etkileşimi ile ortaya çıkan öğelerden bınsı olan, kısaca fizik çevrenin genelleştirilmiş bir zihinsel resmi anlamındaki çevresel imaj ögesinin araştırıldığı bölümdür Bu bölümde çevresel imajın tanımı yapılmakta, işlevi, insan zihnindeki oluşum süreci, özellikleri ve imaj ögeleri olan etkin şehirsel doku ve bölgeler, açık alanlar ve düğüm noktalan, sınırlar, yollar, anıtsal öğeler ve işaretler tek tek örneklerle açıklanmaktadır. Dördüncü bölüm, çevresel imaj kapsamında Beşiktaş Meydanının irdelendiği bölümdür. Bu bölümde öncelikle böyle bir çalışma için Beşiktaş Meydanının seçilmesinin nedenleri açıklanmaktadır. Bunun devamında meydanın konumu, kısaca tarihsel gelişimi, alandaki fonksiyonlar ve imaj ögeleri araştırılmakta, elde edilen veriler harita ve fotoğraflarla sunulmaktadır. Beşinci bölümde ise çevresel imaj bağlamında Beşiktaş Meydanı ile ilgili yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlar değerlendirilmekte yapılan anketler sonucunda geçmiş deneyimlenir ve meslek farklarının mekanı algılama ve imaj oluşturma konusundaki farklılıkları ve ortak noktalan ortava konulmaktadır.