Özet:
Kapadokya Bölgesi, doğal-kültürel ve tarihi değerlerinin korunması ve bölge insanının sosyo ekonomik kalkınmasının sağlanması amacıyla doğal ve kültürel verileri doğrultusunda analitik çalışmalar yapılmıştır. Analitik çalışma için "Eşik Analizi" yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde materyal olarak araştırma alanının topografik (eşyükselti, eğim ve bakı), hidrolojik, bitki örtüsü, arazi kullanış, toprak sınıflan ve erozyon yapısını gösteren haritalar kullanılmıştır. Her harita kendi içerisinde gruplandırılmış ve haritalar üst üste çakıştırılarak doğal ve kültürel eşikler belirlenmiştir. Ayrıca çalışmada bölge genelinde yapılan daha önceki çalışmalar, raporlar, çekilmiş fotoğraflar ve çevrenin korunması ile ilgili uluslararası sözleşmeler, yasalar ve yönetmelikler değerlendirilerek koruma-kullanma dengesi içinde "Öneri Arazi Kullanış Haritası, Ekolojik Master Planı ve Uçhisar Güvercinlik vadisi Peyzaj Projesi" oluşturulmuştur. Erciyes, Melendiz ve Hasan dağ gibi yanardağların kül ve lavlarının yığıldığı bölge Kızılırmak nehri ve ona bağlı derelerin açtığı vadilerle sık şekilde parçalanmıştır. Zaman içerisinde yağmur, sel ve rüzgar erozyonu sonucu bölgede jeolojik oluşumlar (peribacası ve kırgıbayır) oluşmuştur. Tüfün kolayca işlenmesinden dolayı vadiler, vadilerdeki peribacaları oyularak ihtiyaca göre mekanlar (konut, kilise, yer altı şehri) meydana getirilmiştir. Kapadokya Bölgesinin kendine özgü karakteristiği nedeniyle 1973 yılında Bakanlar Kurulu karan ile turizm sektörü açısından öncelikli yöreler arasına alınmış, 1986 yılında da 9.572 hektarlık alanda Göreme Tarihi Ulusal Parkı ilan edilmiş ve UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır. Kapadokya Bölgesi tarım ve turizm kimliğiyle ön plana çıkmasına karşın turizm açısından beklenen talebi alamamış, istihdamın yaratılamamasından dolayı da sosyo-ekonomik açıdan ciddi bir gelişme gösterememiştir. Bölgenin tanınmasıyla, bölgeye olan talep artmış ve bölgede sosyo-ekonomik yapıyla bağlantılı hızlı bir yapılaşma süreci başlamış ancak etkin korumanın yeterince sağlanamaması nedeniyle doğal-kültürel dokuda bozulmalar meydana gelmiş ve çevresel sorunlar artmıştır. Doğal ve Kültürel yapının analizi sonucunda bulgulara dayanarak bölgenin kimliğini oluşturan doğal-kültürel değerlerinin ivedilikle korunması ve sosyo-ekonomik açıdan kalkınmasını sağlamak için 1/200.000 ölçekli Öneri Arazi Kullanış haritası, Ekololik Master Planı ve 1/5.000 ölçekli Uçhisar Güvercinlik Vadisi Peyzaj Projesi yapılarak plan kararlan oluşturulmuştur.
