Özet:
Bu çalışmanın amacı, kentsel açık mekanlarda yer alan önemli tasarım öğelerinden biri olan su elemanlarının mekansal algı açısından önemini, mekan organizasyonundaki yerini, mekan kalitesini arttırmadaki etkisini ve mekan kullanıcıları üzerinde bıraktığı psikolojik etkileri vurgulamaktır. Su elemanlarının kullanıcılar üzerinde oluşturduğu görsel, işitsel ve psikolojik etkiler doğrultusunda içinde bulunduğu mekanın konforunu ve kullanım yoğunluğunu arttırdığı açıktır, ancak günümüzde su elemanları mekan kurgusu içindeki önemini kaybetmektedir. Bu bağlamda, mekan karakterini doğrudan etkileyen su elemanlarının öneminin irdelenmesi, çalışmanın başlıca hedefi olmaktadır. Çalışma sınırları dahilinde, mekansal algı ve çevre psikolojisi kuramları bağlamında belli büyüklük ve biçimlere sahip olan su elemanları incelenmekte olup büyük ölçekli yeşil alanlarda yer alan su elemanları ile deniz, akarsu, göl vb. gibi doğal su elemanları çalışma kapsamı dışında tutulmaktadır. Toplam beş bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde, çalışma konusu, amacı, kapsamı ve yöntemi belirtilmiştir. İkinci bölümde, mekan kavramı ve kentsel mekan/kentsel açık mekan kavramlarına değinilmiş, kentsel açık mekan-insan ilişkisi yorumlanmıştır. Üçüncü bölümde, kentsel mekanların kalitesini arttıran ve mekanların algılanması, hatırlanması, yaşaması ve kullanılmasında görev üstlenen su elemanlarının önemi, kullanılma nedenleri ve biçimleri, çevresel etkileri ve tasarım ilkelerine değinilmiştir. Dördüncü bölümde, önceki iki bölümde incelenen parametrelerin sorgulanması amacıyla, seçilen bir örnek alan üzerinde anket çalışması yapılmış ve sonuçları değerlendirilmiştir. Beşinci ve son bölümde ise, sonuç ve değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırma örneği olarak, merkez özelliği gösteren ve yoğun kullanım alanı olarak tanımlanan Üsküdar ilçesi Belediye Meydanı seçilmiştir. Meydanda yer alan fıskiyeli havuz, çeşitli çevresel etkiler ile kullanıcıları kendine çekmekte ve mekan içinde odak noktası oluşturmaktadır. Bu bağlamda, kullanıcıların su elemanını nasıl algıladığı ve yorumladığı, gözlem ve anket yöntemleriyle sorgulanmıştır. Yapılan anket çalışması ve gözlemler sonucunda, su elemanı ve meydanın, içinde bulunduğu kentsel çevre içinde önemli bir referans noktası olduğu, su elemanının kullanıcılar açısından özellikle dinlendirici ve serinletici işlevsel niteliklere sahip olduğu ancak görsel açıdan orta seviye estetik niteliklere sahip olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
