Çok modlu taşımacılık sistemlerinin stratejik planlamasında kritik faktörlerin modellenmesine yönelik bir çözüm yaklaşımı

Abstract

Ürün maliyetlerinin büyük bir kısmını oluşturan lojistik ve özellikle taşımacılık maliyetleri,işletmelerin ve dolayısıyla ülkelerin rekabet gücü üzerinde büyük etkiye sahiptir. Bu etkininpozitif yöne doğru çekilebilmesi için, taşımacılık sektörünün ekonomik etkinlik ve hizmetkalitesi açılarından belirli performans kriterlerini sağlaması gerekmektedir. İlgili performansınartması ise, bu alanda uzmanlaşmış lojistik hizmet sağlayıcılarının lojistik kaynakları enuygun şekilde kullanarak optimum sonuçlar elde etmesine bağlıdır. Tez çalışmasıkapsamında, taşımacılık faaliyetlerinde bulunan lojistik hizmet sağlayıcılarının taşıma ağıkurma gibi stratejik düzeyli bir konuda kararlar alırken oluşturacakları modelde, taşımamodlarının etkisini dikkate almaları gerekliliği üzerinde durulmuştur. Uygun taşıma modununseçim sürecinde, gerekli tüm kriterler literatür bazlı ve uzman görüşlerine dayalı olarakbelirlenmiş ve analitik ağ süreci metodolojisi ile çözüm getirilmiştir. Yine taşıma ağının farklıaşamalarında kullanılacak taşıma modları ile aktarma noktaları arasındaki yakın ilişkiüzerinde durulmuş ve belirli aşamalardaki alternatif lokasyonların seçimine de analitik ağsüreci uygulanmıştır. Bu iki önemli nokta üzerinde kararlar alındıktan sonra, çok modlutaşımacılık ağı içindeki tüm aşamalarda uygun noktaları seçerek, tedarik ve talep noktalarıarasındaki yük akışının optimize edilmesi hedeflenmiştir. Bunu gerçekleştirmek için, çokseviyeli programlama tekniğinden faydalanılarak lojistik hizmet sağlayıcı işletmeninorganizasyonunda, hem hiyerarşik açıdan farklı seviyelerde bulunan, hem de fonksiyonel alanaçısından farklı ilgi alanları olan karar vericilerin amaçları etkileşimli ve uzlaşımcı şekildeoptimize edilmiştir. Son olarak, çok modlu ve çok aşamalı bir taşıma ağı üzerinde taşımacılıkyapan bir lojistik hizmet sağlayıcısının spesifik bir taşıma projesi üzerinde, önerilen modeluygulanarak elde edilen sonuçlar, farklı senaryolar üzerinden mevcut durum ilekıyaslanmıştır.Anahtar kelimeler: Çok modlu taşımacılık, çok aşamalı taşımacılık ağı, analitik ağ süreci,çok seviyeli programlama, bulanık yaklaşım.