Özet:
Giriş ve üç bölümden müteşekkil olan bu çalışmada, XVII. yüzyılın ikinci yarısı ile XVIII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış olan Kudsî'nin Tercüme-i Durûb-ı Emsâl-i Arabiyye isimli eserinin incelenmesi ile Arap harfli olan metninin çeviri yazımının ortaya konması hedeflenmektedir. Tezin giriş kısmında, öncelikle meselin lügat ve ıstılah anlamları ile birtakım özellikleri üzerinde durulmuştur. Ardından, mesel kavramı ile hikmet ve deyim kavramları arasındaki benzerlikler ve farklılıklar belirtilmiştir. Genel olarak meseller, yapı, çıkış yerleri ve zamanlarına göre sınıflandırıldıktan sonra mesel ile ilgili yazılan bazı eserler zikredilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, Kudsî'nin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, öncelikle klâsik Türk edebiyatında Arapça ve Farsça mesellerin açıklandığı birkaç esere ışık tutulmuş; daha sonra da Kudsî'nin eseri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda eserde geçen meseller zaman, yapı ve konularına göre sınıflandırılmıştır. Akabinde mütercimin yararlandığı kaynaklar üzerinde durulduğu gibi takip ettiği tercüme metodu üzerinde de durulmuştur. Çalışmamızın üçüncü bölümünü adı geçen bu tercümenin latinize edilmiş metni teşkil etmiştir. Bu metnin, Süleymaniye Ktp. Nuruosmaniye (4928/1) numaradaki nüsha alınarak okunmuştur.
