Özet:
Bu çalışmada amaç, Wilhelm Radloff'un Türk Lehçeleri Sözlüğü Denemesi (Versucheines Wörterbuches der Türk-Dialecte - Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy, Erster Band.Tıpkıbasım, yay. Omeljan Pristsak. Mouton & CO, 's-Gravenhage 1960 [1605-1824]) adlısözlüğünün d-maddesini Eski Türkçe bakımından incelemek ve güncelleştirmektir.Bu çalışmayı hazırlarken Radloff sözlüğünün d-maddesinde geçen bütün maddebaşları Türkçenin alfabe sırasına göre dizilmiş, ayrıca bazı eklemeler ve düzeltilerde debulunulmuştur. Bu eklemeler ve düzeltiler şunlardır:Radloff sözlüğünün dili Rusça ve Almancadır. Türk dillerine ait sözcüklerin yazımıRus alfabesinin yazı karakterleriyle, sözcük açıklamaları ve örneklerin çevirileri ise yineRusça ve Almanca verilmektedir. Bizim burada izlediğimiz yol, Kiril alfabesiyle gösterilmişolan Türkçe maddebaşlarının Türk transkripsiyon sistemine göre yazıçevrimini yapmak,Rusça ve Almanca açıklamalarının Türkçe karşılıklarını vermektir. Sonra da bu maddeleri,Türkoloji araştırmalarında gelişen yeni bilgilerin ışığı altında inceleyerek doğruluklarınısaptamaktır.Bu çalışmada amaç, Radloff sözlüğünün d- maddesinde geçen sözcüklerinetimolojilerini ya da bu sözcüklerin ait oldukları dil ve lehçeleri tespit etmek değildir. Buradaamaçlanan, Radloff'un eski kaynaklardan (örneğin Kutadgu Bilig'den) aldığı sözcükleri bulupokunuşlarının doğruluğunu saptamaktır; ayrıca bu sözlüğün d-maddesini Eski Türkçeaçısından incelemek ve sözcüklerin Eski Türkçe denkliklerini bulmaya çalışmaktır. Bununiçin kökenbilimsel içerikli Genel Türkçe sözlük çalışmaları taranmıştır.
