İstanbul Modern'in resim koleksiyonunun oluşturulmasında karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri

Abstract

Kültür sanat alanına ilişkin tüm kurumsallaşma çabalarının henüz emekleme aşamasında olduğu günümüz Türkiye'sinde, son birkaç yıldır müzecilik sahasında bu eksikliği kapatmaya yönelik ciddi girişim ve faaliyetler dikkat çekmektedir. Ardarda hizmete giren ve görünen o ki gelecekte de açılmaya devam edecek olan sanat müzeleri yıllardır eksikliği hissedilen bir alanda söz sahibi olmaya başlayacaklardır. Fakat tam da bu noktada onları ciddi sorun ve riskler beklemektedir. Sanat alanındaki tanım, tarihsel bilgi ve yorum geleneğindeki belirsizlik, uzman eksikliği, geç kalmışlık, vizyon ve misyon konularındaki kafa karışıklığı, yeni bir izler kitlenin oluşturulması yönündeki ağır sorumluluk ve müzelerin günümüz dünyasındaki algılanırlığı gibi sorunlar tüm ağırlığı ile sanat müzelerinin ciddiye almak zorunda kalacakları problemlerdir. Bununla birlikte bir müzenin omurgasını oluşturan ve onun kimliğini ortaya koyan en önemli alan şüphesiz koleksiyonu ve koleksiyon yönetim politikasıdır. Bugünün çağdaş müzecilik anlayışı içerisinde vazgeçilmez bir unsur olan koleksiyon yönetimi kavramı özellikle yeni kurulan sanat müzelerinin ciddiyetle ele almak zorunda oldukları bir alan ve çalışma sahasıdır. Yönetim olgusu sadece kağıt üzerinde yer alan birkaç maddeden ibaret değildir. Önemli olan bu maddelerin uygulanabilirliği ve günümüz gerçekleri ile ilişkisidir. Daha da önemlisi, koleksiyon yönetimine ilişkin kararlar bugünün dünyasında son kertede kapitalist bir işlerliğe sahip olduğundan dolayı, belirlenen politikalar akılcı ve inandırıcı temellere oturmalıdır. Bu çalışma yakın bir tarihte açılan Türkiye'nin ilk özel sanat müzesi olan İstanbul Modern' in resim koleksiyonunun oluşturulmasında karşılaşılan sorunlara odaklanmakta ve çözüm önerisi olarak ileri sürülen birbirine bağlı birkaç adımdan oluşmaktadır. Çalışma kapsamında, uygulanabilir bir koleksiyon yönetim politikasının hangi ilkeler doğrultusunda oluşturulması gerektiği fikrinden hareket edilmiştir. Modern sanatı çalışma sahası olarak seçmiş bir müzenin resim koleksiyonunun oluşturulmasındaki en önemli sorun, bu sahaya ilişkin net ve belirgin bir tanım bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle çalışma öncelikli olarak, Türkiye sınırlan dahilinde üretilen modern sanat ve modernizm kavramlarından ne anlaşılması gerektiğineodaklanmaktadır. İçerisinde yer aldığı coğrafyanın modern sanatını sahiplenmek isteyen bir müze, modernlik, modernleşme, modernizmden ne anladığım tam ve belirgin olarak ortaya koymak zorundadır. Bir modern sanat müzesinin koleksiyon yönetim politikasını doğru oluşturabilmesi için temeli sanat tarihi disiplinine dayanan bu tip bir çalışma vazgeçilmezlik taşımaktadır. Çalışmanın devamında koleksiyon yönetimi ve koleksiyon yönetim politikasının ana hatları tanımlanmaya çalışılmış ve İstanbul Modern için akılcı ve uygulanabilir bir koleksiyon yönetim politikası önerilmiştir. Bu önerilerin yazımında İstanbul Modern'in kurumsal kimliği, yasal düzenlemeler ve önerilerin uygulanabilirliği göz önünde bulundurulmuştur. Nihayetinde çalışma, bir sanat müzesinin yazılı akdi ile içerisinde yer aldığı coğrafyanın gerçekleri arasında kurmak zorunda olduğu hassas ilişkinin bilinciyle oluşturulmuştur. Anahtar Kelimeler: Modern, Modernizm, İstanbul Modern, Koleksiyon Yönetimi, Koleksiyon Yönetim Politikası