Özet:
İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşanan toplumsal değişim, müzeleri de etkilemiştir. Nesne merkezli bir anlayış ile yönetilen müzeler, yüzlerini topluma çevirmişlerdir. Toplum ile iletişim kurmanın önemini kavrayan müzelerde, pasif izleyici kavramının yerini aktif izleyici kavramı alarak, müze izleyicileri önem kazanmaya başlamıştır. Müzelerin sergilerini ve sundukları programlarını izleyicilerinin ilgi, talep ve ihtiyaçlarına göre hazırlama eğilimleri müzelerde izleyici araştırmalarını gerekli kılmıştır. Tezde, müzelerde izleyici araştırmalarının sergi geliştirmeye katkısını ortaya koymak amaçlanmıştır. Tez, beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm ?giriş?tir. Tez kapsamında ikinci bölümde, konu ile ilgili genel kavramlar açıklanmıştır. Bu bölümde müze, müze izleyicisi, müzelerde izleyici araştırmalarının tarihçesi, amacı, kapsamı ve yöntemleri ile ilgili genel bilgiler yer almaktadır. Tezin üçüncü bölümünde, müze sergileri, sergi geliştirme, sergi geliştirme süreci ve sergi geliştirmeye yönelik izleyici araştırmaları ile ilgili bilgiler verilerek, yurt dışındaki izleyici araştırmaları yapan müzelerdeki uygulamalar, bu uygulamaların etkileri seçilen örneklerle incelenmiştir. Aynı bölümde Türkiye'deki müzelerde izleyici araştırmaları incelenmiştir. Tez kapsamında, Türkiye'deki müzelerde sergi geliştirmeye yönelik izleyici araştırmaları ile ilgili İstanbul müzeleri örnekleminde, anket yöntemi ile bir saha araştırması gerçekleştirilmiştir. Dördüncü bölümde bu çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi, bulguları, sonuçları açıklanmış ve konuyla ilgili öneriler sunulmuştur. Sonuç bölümünde ise, konu hakkında genel bir değerlendirme yapılarak öneriler geliştirilmiştir. Araştırma sonucunda görüşülen müzelerin daha çok pasif izleyicilerine yönelik nicel izleyici araştırmalarını kullandıkları, sergi geliştirme amacıyla izleyici araştırmalarından yararlanmadıkları tespit edilmiştir.
