Abstract:
Hemen hemen tüm ülkelerde kamu sosyal güvenlik sistemleri finansal sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır. Bu sorunların çözümü amacıyla, emeklilik ödemeleri azaltılmakta,emeklilik yaşı uzatılmakta ve prim oranları arttırılmaktadır. Fakat, bu önlemler, bireylerin emeklilik dönemlerindeki yaşam standartlarının düşmesine neden olmaktadır. Diğer taraftan,emek piyasası, sermaye piyasası ve genel olarak tüm ekonomi üzerinde etkisi olan özel emeklilik sistemleri uygulanmaktadır.Bu çalışmada, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sosyal güvenlik sistemlerinde yaşanan sorunlar ve yeniden yapılanma çalışmaları incelenmiştir. Ve Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin durumu analiz edilmiştir. Sonrasında, dünyadaki özel emeklilik sistemleri Şili, AB ve ABD'deki uygulamalara geniş yer verilerek incelenmiştir. Ve bir özel emeklilik uygulaması olarak Türkiye'de uygulanmakta olan bireysel emeklilik sistemi analiz edilmiştir.Ulaşılan başlıca bulgular ve sonuçlar şöyledir: Özel emeklilik sistemlerinin asli fonksiyonu kamu sosyal güvenlik sistemlerinin yükümlülüklerini azaltmak olsa da, ikincil fonksiyon olarak ekonomide tasarrufların arttırılması, yatırımlara kaynak sağlanması ve finansal piyasalarını gelişmesi konularında önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Türkiye'de 27 Ekim 2003 tarihinden bu yana işlemekte olan Bireysel (Özel) Emeklilik Sisteminin,sağlam bir yapısının olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Mayıs 2006 tarihine kadar elde edilen verilerden, sağlanan vergi teşvikleri ile katılımcı sayısının ve fon birikiminin beklentiler dahilinde gerçekleştiği görülmektedir. Fakat, Türkiye'de gelir dağılımındaki adaletsizlik,sistemden ve vergi teşviklerinden düşük gelirlilerin yararlanmasını engellemektedir. Yeniden yapılanma çalışmalarının kamu sosyal güvenlik sisteminden sağlanan faydaları azalttığı da düşünüldüğünde, düşük gelirlilerin sistemin kapsamına girebilmesi için önlemler alınması gerektiği, devletin de sistemde sorumluluk üstlenerek katkı payı ödemesinde bulunmasının zorunlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, grup emeklilik sözleşmelerinin teşvik edilmesi veya 2. ayak mesleki emeklilik planlarının kurulması gerekli görülmektedir.
