Özet:
1970 yılından sonra uluslararası rekabetin endüstriyel yapı üzerinde yarattığı etki önem kazanmış, uluslararası ticaret hızla gelişmiştir. Bu dönemde ortaya çıkan oligopol teorileri çerçevesinde dış rekabetin, firmaların fiyatlama davranışları ve piyasa yapısı üzerinde yarattığı etki gündeme gelmiştir. Bu kapsamda dış ticaret, piyasa yapısını etkileyen en önemli faktörlerden biri olarak ele alınmıştır. Dış ticaretin piyasa yapısı üzerindeki etkisi pek çok çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmalarda endüstriler çoğunlukla firma bazında ele alınarak, söz konusu ilişki incelenmiştir.Bu çalışmanın amacı; Türkiye'nin ihracat performansı ve imalat sanayinin yapısından hareketle piyasa yoğunlaşması ve dış ticaret ilişkisini inceleyerek, kurulan modeller çerçevesinde Türk İmalat Sanayi için bu ilişkinin varlığını sorgulamaktır.Çalışmanın uygulama safhasında Türk İmalat Sanayine ilişkin sektörel verilerden hareket edilmiş ve STATA programı kullanılarak panel data analizi yapılmıştır. Analizde imalat sanayine ilişkin alt sektörler 1980-2001 dönemi için ISIC 4-digit düzeyinde ele alınmıştır. Betimleyici istatistikler, korelasyon analizi, varyans analizi ve basit otoregresyon analizi ile veriler incelenmiş, Gibrat Kanunu'ndan hareketle büyüme ve endüstri büyüklüğü ilişkisi ele alınmıştır. Buradan da, Türk İmalat Sanayinde endüstri büyüklüğü ile büyümenin birbiriyle ilişkili olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca sabit etkiler modeli yardımıyla büyüme, ihracat ve yoğunlaşma değişkenlerine ilişkin modeller kurulmuştur. Bu modeller aracılığıyla, değişkenlerdeki değişimi etkileyen faktörler belirlenmiştir. Yoğunlaşma ve dış ticaret (ithalat-ihracat) ilişkisi de yine sabit etkiler modeli ile test edilmiştir. Hazırlanan grafikler yardımıyla sektörlere ilişkin ihracat ve yoğunlaşma ilişkisi bir arada değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda Türk İmalat Sanayisi için piyasa yoğunlaşması ile dış ticaret arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.