İşletmelerde teknolojik eğitim stratejileri kapsamında web tabanlı eğitimler

Abstract

"Çalışan Eğitimi" olgusunun doğuşundan bu yana organizasyonlar, eğitimde zaman ve mekandan tasarruf ve maksimum verim amacıyla, yeni eğitim stratejilerinin de arayışına sürekli devam etmişlerdir. Bu kapsamda en eski ve en çaplı strateji olarak "Uzaktan Eğitim" karşımıza çıkmaktadır. Uzaktan eğitim, eğiten ve eğitilenin, birbirlerinden fiziksel uzaklıklarla ayrılmış olduğu durumlarda, eğitimi aradaki mesafeye karşın mümkün kılan ve maliyetlerden tasarruf sağlayan bir eğitim stratejisidir. Çok öncelerden geliştirilmeye başlanmış bir fikir olmakla beraber, zamanı yeni gelmiş ve önemi henüz anlaşılmış bir yöntemdir. Öte yandan, teknolojide yaşanan ve sürekli hızlanan bir gelişme trendiyle birlikte, öğrenme sadece bilgi teknolojileri geliştirenler için değil tüm organizasyonlar için bir gereklilik ve süreklilik halini almıştır. Öğrenmeyi klasik sınıflarda sınırlandırmadan, çalışanların ihtiyaç duydukları anda bilgiye erişimlerini mümkün kılmak amacıyla gelişmeye başlayan bu bilinç, özellikle uzaktan eğitim stratejilerinde teknolojinin oynamaya başladığı rolü, eskiye oranla çok daha etkin ve verimli kılmaya başlamıştır. Artık şirketler sürekli olarak etkin eğitim teknikleri ile on-line teknolojileri en iyi biçimde birleştirmenin yolunu arar duruma gelmişlerdir. Zira bugün dünyada ortak yaklaşım, eğitimin global ekonominin başarısının temeli olma işlevini üstlenmesi yönündedir. Bu kritik görevi yerine getirmesi için eğitimin, günümüz global ekonomisinde de belirleyici olan, yeni teknolojilere yoğun şekilde yönelmesi gerekmektedir. "Teknolojik Eğitim Stratejileri" ifadesi, bir çok farklı stratejiyi içinde barındırmaktadır. CD-Romlar yoluyla Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE), İnternet ve/veya İntranetler kanalıyla Web Tabanlı Eğitim (WTE), diğer On-Line Eğitimler, bilgisayarların destek olarak kullanıldığı her türlü simülasyonlu eğitimler, bunlardan sadece bir kaçıdır. Hepsinin ortak yönü ise eğitimin sunum aracı olarak "Bilgisayarlar"m kullanılıyor olmasıdır. Simülasyonlu Eğitimler haricindeki stratejilerin bir diğer ortak özelliği ise uzaktan eğitimi mümkün kılmalarıdır. Böylece kişiler hem zamandan hem de mekandan bağımsız olarak ihtiyaç duydukları anda eğitim alabilmektedirler. Bu tür eğitimlerin en ibüyük avantajı, eğitimin taşıması gereken "tam zamanında(just in time)" ve "tam ihtiyaç duyulduğunda Gust in case)" özelliklerini taşıyabiliyor olması ve uzun vadede zaman ve maliyetten çok büyük kazanç sağlayıcı etkisidir. Bu anlamda artık aynı zamanda kurumsal bir üniversite olmanın gerekliliğine inanan kurumların teknolojik yatırıma, eğitimden daha fazla önem verdiği de göze çarpmaktadır. Çünkü sonuçta bu yatırım sağlam yapıldığı takdirde eğitimin maliyeti de düşecektir. Böylece verimli çalışanlar yetişecek ve karlılık kesinlikle artacaktır. Tüm bu avantajları göz önünde bulunduran günümüz organizasyonları, artık uzaktan eğitim ve teknolojinin birlikte kullanımını bir lüks olarak değil, bir gereklilik olarak görmekte ve uygulamaktadır. Özellikle çalışanların birbirlerinden ve organizasyonun diğer bölüm ve/veya birimlerinden fiziksel uzaklıklarla ayrıldığı durumlarda uzaktan eğitim, eğitim bölümleri tarafından çok etkin bir şekilde kullanılabilmektedir. Zira çalışanların her birinin, sadece belli periyotlarla eğitimin sunulduğu mekana gerçekleştirecekleri seyahatlerin masrafları ve seyahat ve eğitim esnasında oluşan geçici iş gücü kaybı düşünüldüğü taktirde, uzaktan eğitimin ne kadar etkin bir yöntem olduğu anlaşılabilecektir. Uzaktan eğitimi en etkin şekilde kullanabilecek organizasyonlar için örnekleme yapmak gerekirse, özellikle dünya çapma yayılmış olan ve her şubesinde şirket kültürünü barındırmak ve sürdürmek isteyen çok uluslu şirketler buna en iyi örneği teşkil edecektir. Ülke içi şartlarda değerlendirdiğimizde ise, yurdun dört bir yanına yayılmış çok şubeli bir bankanın, böyle bir stratejiden önemli ölçüde yararlanabileceği açıktır. Öte yandan uzaktan eğitimi misyon edinmiş kuruluşlar, uzaktan eğitimin genel geçer etkinliğinin yanı sıra, "en çok hangi teknikler kullanıldığı takdirde bu etkinliği maksimuma çıkarabiliriz?" sorusuna yanıt arama sürecinde de teknolojiyi ön plana çıkarmışlardır. Günümüzde uzaktan eğitimde teknolojik eğitim stratejilerinin geldiği en son nokta, Web Tabanlı Eğitim uygulamalarıdır. Web Tabanlı Eğitim, Bilgisayar Destekli Eğitimin, daha etkileşimli bir şekilde web, İnternet ve intranet metodolojileri ve teknolojileri vasıtasıyla ulaştırılmasını sağlayan yenilikçi bir "uzaktan eğitim" yaklaşımıdır. Ancak Web Tabanlı Eğitim, bilgisayara yüklenmiş bir Bilgisayar Destekli Eğitim olarak algılanmamalıdır. Bir ağ (network) aracılığı ile ulaşılan ve bir sunucuda depolanmış, istenildiğinde ulaşılabilen eğitimdir. Herhangi bir konuda, kendi kendini yönetebilen ve yönlendirebilen bir yapıya olanak sağlamasından ve her an güncellenebilir olmasından dolayı taze bilgi içeren yapısıyla oldukça canlı içerikler sunmaktadır. Web Tabanlı Eğitim uygulamaları, aynı zamanda, bilgisayar platformundan bağımsız tamamen değerlendirmeye, uygulamaya ve çözüm bulmaya olanak tanıyan yapısıyla, zengin medya kullanımını da mümkün kılmaktadır. Web Tabanlı Eğitim, herhangi bir zamanda, dünyanın herhangi bir yerindeki bireylere eğitim sunabilmek için ideal bir kanaldır. Bu alandaki teknolojik gelişimler, sınırsız bir çoklu ortam erişimini mümkün kılmaktadır. Üç boyutlu sanal gerçeklikleri, animasyonları, etkileşimleri, sohbeti, konferansı, ses ve video olanaklarım destekleyen web gezginleri (browser) çok çeşitli eğitim olanakları sunabilmektedir. Öte yandan eş zamanlı veya farklı zamanlarda sunulan etkileşim olanakları ve geri besleme stratejileri Web Tabanlı Eğitim uygulamalarının etkinliklerini artırmaktadır. Daha da önemlisi Web Tabanlı Eğitim uygulamaları sayesinde, eğitimin günlük hayata taşınabilmesi olanaklı kılınmaktadır. Web Tabanlı Eğitimler çok kısa bir gelecekte, eğitim piyasasında önemli bir payı teşkil edecektir. Özellikle çoğunluğunu bankaların oluşturduğu, önde gelen uluslararası şirketler, yüz yüze sınıf eğitimlerinin yerine etkileşimli web tabanlı uzaktan eğitim stratejilerine geçişe başlamış ya da en azından bu iki stratejiyi birleştirmenin yollarını keşfetmişlerdir. Bu alanda yapılan araştırmalar, medya seçiminin öğrenmeye etkisinin çok fazla olmadığım fakat öğrenmenin getirişindeki artışın özellikle eğitim modellerindeki yenilenmeler karşısında ortaya çıktığını tespit etmiştir. Bu kapsamda çalışmamızın amacı, bilgi çağında eğitimin önemini vurgulayarak, yeni tekniklerin eğitimde nasıl faydalı bir şekilde kullanılıp, verimi artıracağını tespit ettikten sonra, bir uzaktan eğitim metodu olarak, Web Tabanlı Eğitim uygulamalarını detaylı bir şekilde incelemektir. Günümüz işletmelerinin, karlılık ve verimlilik açısından, "çalışan eğitimi" olgusunun önemini kavramalarıyla ve teknolojide yaşanan hızlı gelişim ve değişimle birlikte, teknolojik eğitim stratejilerine geçişte izlediği yollar ve bu çerçevede Web Tabanlı Eğitim uygulamaları çalışmamızın kapsamını oluşturmaktadır.Buna göre Web tabanlı Eğitim uygulamalarının avantajlarından bahsetmemiz gerekirse, le şu maddeleri sıralayabiliriz: - Etkileşimli bir Web Tabanlı Eğitim uygulaması, eğitimi daha eğlenceli ve etkili bir süreç haline getirmektedir. - Standardizasyon sağlama özelliği sayesinde, kullanıcılar eğitimden eşit şekilde yararlanmaktadırlar. - Mekan kısıtı yoktur, eğitim salonu öğrencinin bilgisayarı olduğu için dünya çapında erişim ve her mekandan kullanıcı-eğitmen iletişiminin sağlanması mümkündür. - Kullanıcı kapasitesi, bir sınıf mevcuduyla sınırlı değildir ve birden fazla kullanıcı tarafından aynı anda erişim mümkündür. - Zaman kısıtı yoktur, kullanıcının her an ve istediği zaman ulaşabilme olanağı işgücü kaybım azaltarak eğitimi günlük faaliyetlerin bir parçası yapmaktadır. - Kullanıcı bilgiye kendi hızıyla ve yöntemiyle ulaşarak her an aktif kalmaktadır. Kontrol eğitilenin elindedir, zaman, mekan ve miktarı kendisi belirleyebilmektedir. - Eğitim her zaman hazırdır. Bir kere alınmış olması, bir sonraki eğitime kadar tekrar başvurmayı asla engellemez. Kullanıcı, erişim sağlayabildiği her yerde eğitimi tekrar edebilmektedir. - Etkileşimli bir Web Tabanlı Eğitim Uygulaması'nm hatırlanma oranı, geleneksel eğitim yöntemlerine oranla %50 daha fazladır. - Geliştirme maliyeti bir kereye mahsustur. Hazır bir eğitime sınırsız mekanlardan ve sınırsız sayıda kullanıcı tarafından erişimin, maliyeti asla artırmaması, maliyet etkin sunum olanağı sağlamaktadır. - Kolay ve her an güncellenebilme olanağı sayesinde, çok sayıda kullanıcının sürekli güncel bilgiye maliyetsiz erişimini mümkün kılar. - Her zaman için diğer kaynaklara da erişim ve bağlantı kurabilme olanağı mevcuttur. - Eğitim geliştirmede çok çeşitli kapasite ve format olanakları vardır. - Merkezi ölçümlerle, elektronik ortamda yapılan değerlendirmelerin oluşturduğu veri kaynağı, organizasyonların insan kaynaklan yönetiminde önemli bir girdi sağlamaktadır. Bahsedilen tüm bu avantajlar çerçevesinde incelemeler içeren çalışmamızın uygulama bölümünde ise, bu alanda ülkemizde kaydedilen aşamalar ve son durum örneklerle incelenmiştir. Daha detaylı olarak ise Bankacılık Sektörü ve Türkiye Bankalar Birliği ele alınmıştır. Türkiye Bankalar Birliği'nde yeni başlatılan Web Tabanlı Eğitim uygulamaları çerçevesinde gerçekleştirilen anket çalışmasının sonuçlan ülkemizde, özellikle bankacılık sektöründe, bu alandaki çalışma ve gelişmelerin bir göstergesi olarak sergilenmiştir. Sonuç olarak, ülkemizde gelişmeye başlayan bilinç ve bu konuda hızla devam etmekte olan araştırma ve geliştirme faaliyetleri, eğitimde teknoloji kullanımı ve Web Tabanlı Eğitim uygulamaları konusunda bizlere olumlu sinyaller vermektedir. Ülkemiz bugün itibariyle gelişkin uygulamalara sahip olmamakla beraber, özellikle bankacılık sektörü üzerinde yaptığımız incelemeler, çok yakın bir gelecekte bu tür uygulamaların, geleneksel metotlarla birlikte kullanımının, vazgeçilmez bir eğitim stratejisi olarak kabul göreceğini göstermektedir.